Albert van de Laarschot

Albert wordt geboren op 13 juli 1881 in het Belgische Waremme (in het Nederlands ook bekend als Borgworm) als zoon van Joannes van de Laarschot uit Poppel en Philomena Koopmans uit Bergen op Zoom. Zijn ouders trouwen in Bergen op Zoom, maar gaan in Waremme wonen vanwege Joannes’ werk als inspecteur bij de suikerfabriek van Osuere. In 1900 verhuist het gezin naar Bergen op Zoom.

In 1900 trouwt Albert met Johanna Le Bot met wie hij een gezin van twee zoons sticht (de tweede zoon was er een van een tweeling, maar de andere van de tweeling stierf na negen dagen).

Albert is zeer actief in het sociale leven van Bergen op Zoom. Hij werkt er als tekenleraar en leraar machineschrijven en stenografie, is bestuurslid van de Geschiedkundige Kring Het Markiezaat en is medeoprichter en voorzitter van de afdeling Bergen op Zoom van de Nederlandse Bond van Gepensioneerden. Ten tijde van de Eerste Wereldoorlog sluit Albert zich aan bij de burgerwacht die het Nederlandse luchtruim bewaakt vanwege schendingen door de oorlogvoerende landen, met name Duitse Zeppelins. In mei 1920 wordt Albert genaturaliseerd tot Nederlander.

Naast al deze activiteiten is Albert ook kunstschilder met lokale bekendheid en legt met name het duinlandschap rondom Bergen op Zoom op het doek vast. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, als Albert al gepensioneerd is, komt dit hem goed van pas als dekmantel. Nadat de Duitsers Nederland op 10 mei 1940 zijn binnengevallen, trekt hij er zogenaamd als altijd op uit om te schilderen, maar in werkelijkheid gaat hij foto’s maken van de vliegbasis te Woensdrecht. De foto’s en beschrijvingen van de vliegtuigbewegingen en bewaking worden via het verzet naar Engeland doorgespeeld. Ook is hij actief in de hulpverlening aan onderduikers en verspreid hij illegale pamfletten, verstopt onder het matrasje van de kinderwagen van zijn kleindochter, waarmee hij vaak door de stad wandelt.

In juli 1943 wordt de verzetsgroep waarmee Albert in contact staat verraden door de beruchte V-mann Anton van der Waals. Alberts arrestatie volgt op 10 februari 1944. Hij wordt naar de SD-Polizeigefängnis in Haaren overgebracht, waar hem en andere leden van de verzetsgroep de doodstraf wordt opgelegd. Het vonnis wordt echter niet voltrokken. Albert wordt overgebracht naar kamp Vught waar de slechte behandeling en leefomstandigheden hem al snel ziek maken. Vervolgens wordt hij naar de gevangenis in Scheveningen, het beruchte ‘Oranjehotel’, gebracht, maar enkele maanden later is hij weer in Vught. Daar blijft hij tot de evacuatie van het kamp op 5 september 1944, ‘Dolle Dinsdag’. Met de mannelijke gevangenen wordt hij op transport gezet naar concentratiekamp Sachsenhausen bij Oranienburg, om vanuit daar als dwangarbeider aan het werk te worden gezet in de Heinkel-Werke Oranienburg voor de bouw van vliegtuigen.

Albert blijft ondanks de stelselmatige mishandelingen aanvankelijk nog vol goede moed, maar de zeer slechte leefomstandigheden, het uitputtende werk en ondervoeding eisen al snel hun tol van zijn gezondheid. Nadat de Heinkel-fabriek door de geallieerden is gebombardeerd, keert Albert terug naar Sachsenhausen. Niet lang daarna bezwijkt hij aan de gevolgen van hongeroedeem en dysenterie. Als overlijdensdatum worden zowel 18 januari 1945 als 1 februari 1945 genoemd. Albert is 63 jaar geworden.

Zijn weduwe verneemt pas in augustus van het overlijden van haar man. Als ze een jaar later naar Curaçao verhuist, neemt ze een groot deel van zijn schilderijencollectie mee. Dankzij twee exposities in 1946 en 1955 zou zijn oeuvre vooral daar bekendheid krijgen.