Gerard Zweedijk

Gerard wordt geboren op 19 oktober 1900 in Oosterhout als vijfde van de zes kinderen van Petrus Zweedijk en diens tweede vrouw Cornelia Moojen. Gerard heeft vier oudere broers en een jongere zus. In 1934 trouwt hij in Amsterdam met Agatha Gomes met wie hij in Lawang in Nederlands-Indië gaat wonen. Vandaaruit werkt Gerard als adjudant-accountant bij de Gouvernementsaccountantsdienst in Soerabaja.

Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen om Oost-Azië te overheersen. Als vrijwilliger van de Landstorm wordt Gerard tegen deze achtergrond ingelijfd bij de infanterie van het KNIL en ingezet bij de verdediging van Soerabaja.

Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel veroverd. Het KNIL, slecht voorbereid en ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top, biedt sporadisch nog heftige tegenstand, maar is niet opgewassen tegen de superieure Japanse vuurkracht. Op 6 maart 1942 valt Soerabaja en wordt Gerard krijgsgevangen genomen. Twee dagen later zou het KNIL in Bandoeng capituleren. Samen met duizenden andere Nederlandse militairen wordt Gerard naar de Javaanse kampen afgevoerd. Later volgt transport naar het vasteland van Zuidoost-Azië, waar hij als dwangarbeider wordt ingezet bij de aanleg van de Birma-spoorlijn.

Hij komt uiteindelijk terecht in het Thaise kamp Tamuan, op 39 kilometer afstand van het oostelijke einde van de lijn in Non Pladuk. Werken aan de ‘dodenspoorlijn’ betekent lange dagen van extreem zwaar werk in het broeierig hete weer van de tropen. De voeding is in Tamuan weliswaar beter dan verderop aan de lijn, maar blijft karig en schiet aan voedingswaarde schromelijk tekort voor het zware werk. Medicijnen tegen endemische ziekten zijn nauwelijks voorhanden. Ondertussen staan de gevangenen bloot aan stelselmatige mishandeling door de bewakers en lopen ze grote kans in hun verzwakte toestand te verongelukken.

Ook voor Gerard worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Op 2 augustus 1943 wordt hij ziek en door de ondermaatse voeding blijft zijn toestand almaar verslechteren. Uiteindelijk bezwijkt hij als gevolg van ernstige ondervoeding op 14 mei 1944. Gerard is 43 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op de oorlogsbegraafplaats van Kanchanaburi in Thailand. Zijn weduwe zou later terugkeren naar Nederland.