Gerardus van Merode

Gerardus wordt geboren op 9 december 1917 in Etten-Leur als zoon van Johannes van Merode en Catharina van den Broek. Hij tekent voor militaire dienst bij het KNIL en vertrekt naar Nederlands-Indië, waar hij zich vestigt in Bandoeng.

Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen de oorlog aan Japan. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen geworden om Oost-Azië te kunnen overheersen. Tegen deze achtergrond wordt Gerardus als soldaat van de cavalerie opgeroepen voor de verdediging van Java.

Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel veroverd. Het KNIL biedt nog felle weerstand, maar wordt ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top en miscommunicatie. Op 8 maart 1942 wordt het KNIL in Bandoeng gedwongen tot overgave. Gerardus wordt daar diezelfde dag met duizenden andere Nederlandse militairen in krijgsgevangenschap afgevoerd.

Via de Javaanse kampen wordt hij naar Thailand gedeporteerd om daar als dwangarbeider aan het werk te worden gezet aan de Birma-spoorlijn. Werken aan de ‘dodenspoorlijn’ betekent lange dagen van extreem zwaar werk in het broeierig hete weer van de tropen. De voeding is voor de gevangenen zeer karig en er zijn nauwelijks medicijnen voorhanden tegen endemische ziekten. Ondertussen staan ze bloot aan mishandelingen en lopen grote kans in hun verzwakte toestand te verongelukken. Gerardus doorstaat de beproevingen van de spoorlijn om in september 1944 naar de kampen in Japan zelf te worden getransporteerd.

Hij komt terecht in kamp Tokyo 14B in Tsurumi, onderdeel van het havengebied van Yokohama. Daar worden de gevangenen aan het werk gezet bij de productie van elektrische apparatuur voor Shibaura Denki, het latere Toshiba, ten behoeve van de Japanse oorlogsindustrie.

Op 15 april 1945 wordt het kamp als gevolg van een geallieerd bombardement volledig verwoest. Onder de verschillende doden die daarbij om het leven komen, bevindt zich Gerardus. Hij is 27 jaar geworden en wordt ter plaatse gecremeerd. Zijn assen worden later bijgezet op het Nederlands ereveld Menteng Pulo in Jakarta.