Jacobus wordt geboren op 23 april 1895 in Breda en woont in Nederlands-Indië, waar hij dient als luitenant-kolonel der infanterie van het KNIL.
Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Een verrassing is het niet. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging hebben de Japanners al langer de verovering van de Nederlandse kolonie op het oog om over heel Oost-Azië te kunnen heersen. Tegen deze achtergrond wordt Jacobus ingezet voor de verdediging van de kolonie.
Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel ingenomen. Het slecht voorbereide KNIL, ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top, maakt geen schijn van kans. Op 8 maart 1942 dwingen de Japanners het KNIL in Bandoeng tot de overgave. Samen met duizenden andere Nederlandse militairen wordt Jacobus in krijgsgevangenschap afgevoerd en gedeporteerd naar het vasteland van Zuidoost-Azië. Daar wordt hij als dwangarbeider ingezet bij de aanleg van de Birma-spoorlijn.
Hij komt terecht in het Birmese kamp Retpu, op dertig kilometer van het westelijke einde van de lijn in Thanbyuzayat. Daar wordt Jacobus aan het werk gezet bij de aanleg van de spoordijk over het 15 kilometer lange traject Retpu-Anakwin. Ook worden er in het kamp treinstellen en wagens met bouwmateriaal geladen en gelost, werk dat ook de hele nacht doorgaat.
De leefomstandigheden zijn in het kamp erbarmelijk. De voeding is zeer slecht en nauwelijks toereikend voor het extreem zware werk. Door gebrekkige hygiëne en medicijnen grijpt dysenterie snel om zich heen en maakt in 1943 gemiddeld een tot twee dodelijke slachtoffers per dag.
Ook voor Jacobus worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Hij bezwijkt op 5 juli 1943 aan dysenterie, ondervoeding en uitputting. Jacobus is 48 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op de oorlogsbegraafplaats in Thanbyuzayat in Myanmar (Birma).
Reacties
Dit was mijn opa. Mijn oma, opa, oom en moeder woonden in Batavia. Een andere oom woonde en studeerde in Nederland ten tijde van WO II.Mijn moeder (1923 geboren), oom (1927) en oma werden in diverse burgerkampen geplaatst. Zij hebben deze kampen overleefd. Mijn moeder was dol op haar vader, ze vertelde mij veel dingen over hem. Ze miste hem enorm en natuurlijk was het een hele klap voor haar dat hij in Birma gestorven is, naar zeggen aan difterie. Omdat hij officier was, hoefde hij niet mee te bouwen aan de spoorweg werd mij verteld. Maar wat hij dan wel deed de hele dag is mij niet bekend.
Er zijn nog een aantal brieven bewaard gebleven van post tussen mijn moeder en haar 2 broers van de periode van vóór de oorlog. Deze geven een goed beeld van hoe mijn moeder en oom daar leefden in een gezin in Nederlands-Indie. Sommige dingen die daar in geschreven waren, waren best wel discriminerend naar de Indonesische bevolking.
Mijn oom, oma en moeder (inmiddels allen gestorven) waren behoorlijk getraumatiseerd na WO II. Dit zette zich voort in de rest van hun leven. Ze hebben geen hulp gekregen (waarschijnlijk ook niet gevraagd) om hun ervaringen te kunnen verwerken. Daardoor hadden zij een aantal eigenaardigheden en angsten. Mijn moeder deed bijv. nooit de gordijnen dicht (opgesloten gevoel) en wilde niet met de trein reizen (vervoer naar diverse gevangenkampen was ook per trein geweest). 15 Augustus was haar verjaardag, maar ook de bevrijding van de Japanners in voormalig Nederlands-Indie Dit was dus altijd een beladen dag in ons gezin. Ook was zij er altijd erg van ontdaan dat er weinig aandacht was voor de bevrijding daar, maar wel veel voor de bevrijding van Nederland, 5 mei.
Daardoor zijn wij, kinderen van hun, toch ook wel een beetje belast met de 2e wereldoorlog.
Dag Karin, hartelijk dank voor dit toch wel heftige verhaal. Inderdaad hebben dat soort traumatische herinneringen onbedoeld effect op de kinderen; de gevolgen van een oorlog werken daardoor indirect vaak nog lang door.
Ik kan me goed voorstellen dat de 5 mei-vieringen moeilijk vallen; in Nederlands-Indië/Indonesië was de situatie dan ook bijzonder schrijnend. Na de verdrijving van de Japanners volgde namelijk nog eens vier jaar van geweld om de toekomst van Indonesië. Toen het leven zich daar vanaf 1950 onder de nieuw republiek weer normaliseerde, was er voor de Nederlanders en iedereen die met het koloniale tijdperk werd geassocieerd geen plaats meer.
Reactie toevoegen