Frans van Roosmalen

Wilhelmus wordt geboren op 21 april 1897 in Boxtel. Omdat er al veel Wilhelmussen in de familie zijn, wordt hij Frans genoemd. In 1921 trouwt hij met Nel de Leeuw met wie hij een gezin van zeven kinderen sticht. Hij werkt aanvankelijk bij de plaatselijke drukkerij Tielen, maar verlaat de firma in 1925 na een bedrijfsongeval. Hij gaat daarna als zelfstandige verder en zet een gemengde onderneming op. Hij begint een eigen boekbinderij, heeft enkele agentschappen voor dag- en weekbladen die hij in Boxtel en omgeving bezorgt, treedt op als verzekeringsagent en runt samen met zijn vrouw thuis in de Julianastraat een klein snoepwinkeltje.

Al vanaf het begin van de Duitse bezetting geeft Frans openlijk blijk van zijn anti-Duitse houding en gaat zich steeds meer inzetten voor het actieve verzet. In Boxtel verspreidt Frans de illegale bladen Trouw en De Oranjebode verspreiden en helpt hij onderduikers aan distributiebonnen.

In juli 1944 wordt zijn neef Wim Koenen, verzetsman in Winterswijk, door de Duitsers gearresteerd. Ze treffen bij hem een revolver aan die hij eerder heeft ontvangen van Frans. Frans heeft het vuurwapen op zijn beurt weer van Janus Venmans uit de Boxtelse Fellenoord.

Op 29 juli doen de Duitsers bij Frans thuis een inval. Ze vinden geen belastend materiaal, maar arresteren hem toch. Diezelfde dag wordt hij overgebracht naar de strafgevangenis in Arnhem. Hij krijgt toestemming zijn vrouw en kinderen een briefje te schrijven; bij zijn arrestatie heeft hij nauwelijks afscheid kunnen nemen.

In augustus is hij binnengebracht in kamp Vught, van waaruit hij een laatste bericht aan zijn gezin stuurt. Vanaf dat ogenblik wordt niets meer van Frans vernomen.

Vanwege het naderen van de geallieerde troepenmacht gaat de SS op 5 september 1944 (‘Dolle Dinsdag’) over tot de evacuatie van het kamp. Frans wordt dan (of mogelijk al enkele dagen eerder) met de mannelijke gevangenen naar Sachsenhausen bij Oranienburg getransporteerd. Vandaaruit wordt hij doorgezonden naar concentratiekamp Bergen-Belsen. Dit kamp wordt tegen het einde van de oorlog door de Duitsers steeds meer als ‘dumpplaats’ van zieke gevangenen uit de andere kampen gebruikt. Daar worden ze onder extreem slechte en smerige omstandigheden aan hun lot overgelaten. In het voorjaar van 1945 breekt hierdoor een vlektyfusepidemie uit in het kamp die duizenden gevangenen het leven kost.

Het kamp wordt op 15 april 1945 bevrijd, maar in de maanden daarna overlijden nog eens 14.000 ex-gevangenen aan de geleden ontberingen, vlektyfus, uitputting en ondervoeding. Een van de gevangenen die onder deze omstandigheden vlak voor of kort na de bevrijding om het leven komt, is Frans. Volgens het Rode Kruis is hij ergens tussen 5 april en 31 mei 1945 ooverleden. Hij is dan 47 of 48 jaar geworden.