Henk Boender

Henk werd in Dussen geboren op 3 oktober 1917. Hij was de derde zoon van Hendrik Boender en Geertuida Sophia van Zijderveld. Hij bezoekt de lagere school en vervolgens de M.U.L.O in Breda, waar hij op zaterdag, 13 juli 1935 slaagt voor zijn examen. Hij volgt cursussen ten behoeve van de gemeenteadministratie en komt in september 1936 als volontair ter Secretarie in Andel te werken. Ondertussen studeert hij rustig verder en slaagt juni 1939 voor het examen Gemeente Administratie. In mei 1940, tijdens de Duitse inval, woont hij in Gorinchem. Na zijn opleiding volgde hij in maart 1942 dhr. G. Verhoeven op als Gemeentesecretaris in Giessen, hemelsbreed zo’n tien km van Dussen. Blijkbaar was de afstand van Dussen naar Giessen te groot, of wellicht beschikte hij niet over een fiets, want hij nam zijn intrek in een pension, geleid door mevrouw Schaap.

Henk was actief betrokken bij het verzet in het Land van Heusden en Altena, waar hij zich onder andere bezighield met het vervalsen van persoonsbewijzen en het onderbrengen van onderduikers. Hij was lid van de LO (Landelijke organisatie voor Onderduikers), opgericht eind 1942 en de LKP (Landelijke Knokploegen). Als Gemeentesecretaris van Giessen werd hij door de Duitsers verplicht om bepaalde werkzaamheden uit te voeren. Aan die opdrachten, die tegen zijn christelijke opvoeding en zijn persoonlijke overtuiging in gingen, weigerde hij echter pertinent elke medewerking.

Begin 1945 kwam hij er achter, dat de Duitsers hem zochten, waarop hij prompt onderdook bij het toenmalige hoofd van de lagere school te Giessen, de heer Kooiman. Het is niet bekend wat precies de reden was dat men hem zocht. Het is heel wel mogelijk dat zijn schuilplaats bij Kooiman is verraden, want op 19 januari 1945 wordt hij opgepakt in Rijswijk, nog geen twee kilometer van Giessen en ter plaatse zeer zwaar mishandeld onder het oog van vele omstanders, die niets tegen de mishandeling konden of durfden ondernemen. Als reden voor zijn arrestatie werd spionage opgegeven.

Na deze zware mishandeling werd hij overgebracht naar de gevangenis aan het Wolvenplein te Utrecht. Via de Biltsestraatweg werd hij uiteindelijk van de gevangenis aan het Wolvenplein naar Fort De Bilt gebracht, waar hij op 30 april 1945, samen met Koos Hoogerheiden, eveneens uit Giessen, Arie van Driel uit Werkendam en Kees van der Sande uit Sleeuwijk door de Duitsers werd gefusilleerd. Voor hen kwam de bevrijding van Utrecht op 7 mei 1945, door het 49ste Britse West Riding Reconnaissance Corps, ook wel de Polar Bears genoemd, te laat.

Na de oorlog, in 1945, werd het Fort ingericht als interneringskamp voor NSB-vrouwen. Het deed als zodanig dienst van 1945 tot het najaar van 1946 De lichamen van de vier slachtoffers werden na de executie overgebracht naar het Stads- en Academisch Ziekenhuis aan de Catharijnesingel in Utrecht. Dominee Van Wieringen, toen Nederlands Hervormd predikant in Werkendam, heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat de vier lichamen werden vrijgegeven, zijn geïdentificeerd en niet in Utrecht, maar in hun respectievelijke woonplaatsen konden worden begraven.

Ook Henk werd thuisgebracht. Niet in Dussen, maar in Giessen, waar hij tot zijn arrestatie werkte en woonde. Op 15 mei 1945 wordt hij begraven op de begraafplaats van de Hervormde Gemeente in Giessen. Van het overlijden van oom Henk doet de recherche op 3 mei 1945 bij monde van rechercheur Anne van der Scheer aangifte bij de Burgerlijke Stand van de Gemeente Utrecht. Op Zaterdag, 27 september 1947, ruim twee jaar na de executie van Henk en de drie anderen, wordt op de begraafplaats van de Hervormde Gemeente in Giessen een grafmonument onthuld ter nagedachtenis aan oom Henk en Jacobus Bertus Hoogerheiden. In het Nieuwsblad voor het Land van Heusden en Altena van donderdag 2 oktober 1947 wordt hieraan een artikel besteed op de voorpagina. Het monument bestaat uit twee stenen, beiden omvat door een hardstenen band met in het midden een zuil waarop aan één kant het jaartal 1940 met de Nederlandse Leeuw staat en aan de andere kant de tekst: Opgericht door inwoners van Giessen en van Meeuwen en Babyloniënbroek.

Na de onthulling spreekt zijn vader Hendrik Boender senior een dankwoord uit. Dominee Hindriks, voormalig predikant in Dussen, houdt nog een korte redevoering en overhandigt daarna Hendriks vader en de weduwe van Koos Hoogerheiden een plaquette als aandenken. Op de website van het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie) is de erelijst te zien, waarop de namen van ca. 18.000 slachtoffers staan, die tijden de oorlog als militair of verzetsstrijder zijn gevallen. Ook de naam van Hendrik Boender staat daar op. Hij werd slechts 27 jaar oud.

H. Boender, neef van Henk

Barneveld, januari 2022