Herman wordt geboren op 18 december 1917 in Hengelo, als jongste in een diep gelovig rooms-katholiek gezin van zes jongens. Hij groeit op in Bergen op Zoom, waar hij na zijn schooltijd gaat werken in de gieterij van Machinefabriek NV Holland.
Ten tijde van de Duitse bezetting besluit Herman uit te wijken naar het Verenigd Koninkrijk, om van daaruit de strijd tegen de Duitse overheersing voort te zetten. Samen met twee ontsnapte Franse krijgsgevangenen onderneemt hij in juli 1942 zijn eerste poging, maar die mislukt. Een maand probeert het drietal het nog eens, ditmaal met Hermans vriend Jacobus Eugene van Loon. Op 4 augustus vertrekken ze vanuit Bergen op Zoom via Heimolen, Kalmthout, Antwerpen en Brussel naar Charleroi. Zonder problemen passeren ze daar de Franse grens. Als Duitse militairen verschijnen, duiken ze weg achter de struiken of houden zich schuil in het eerste het beste huis. De nachten brengen ze door bij de boeren. Een contactman van het Belgische verzet stuurt een arts naar de Engelandvaarders om hen onderdak en voeding te geven. De twee Franse reizigers zijn van onschatbare waarde, omdat Herman en Jacobus zelf de Franse taal niet machtig zijn.
Twee dagen na vertrek komt de groep in Parijs aan, waar ze bij een oom van een van de Franse reizigers onderdak vinden. Daarna volgt de reis richting de Spaanse grens. Onderweg worden ze door de gendarmerie verhoord die hen doorstuurt naar Nîmes. Uiteindelijk belandt de groep in een interneringskamp in de omgeving van Clermont-Ferrand, een behoorlijk eind terug in noordelijke richting. Hier blijven de Franse reizigers achter; Herman en Jacobus besluiten hun reis naar Spanje voort te zetten, ditmaal vergezeld door Janus Heijblom uit Breda. Met zijn drieën bereiken ze vijf dagen later Figueres, vlak over de grens in Spanje. Als verstekelingen op een goederentrein bereiken ze Gerona, waar ze door spoorlieden langs de rails werden gezet. Uiteindelijk weten ze Barcelona te bereiken, waar de Nederlandse consul hen opvangt en treinkaartjes richting Madrid uitreikt. Als ze op het punt staan te vertrekken, worden ze aangehouden door een Spaanse agent die hen voor drie dagen in de cel zet, totdat ze door de consul worden vrijgekocht. Eenmaal in Madrid treffen de drie reizigers Sjef Adriaansen uit Woensdrecht. Ze spreken af elkaar in Lissabon opnieuw te treffen; Herman, Janus en Jacobus moeten verder, want de consul kan niets meer voor hen betekenen.
In het zicht van de Portugese grens gaat het mis. De reizigers worden gearresteerd door de Spaanse politie en via de gevangenis in Madrid naar het concentratiekamp Miranda de Ebro gezonden, waar ze tot 20 mei 1943 blijven. Eenmaal vrij weten ze Gibraltar te bereiken, waar ze aan boord gaan van het Amerikaanse passagiersschip Saint Rose die hen naar Glasgow in Schotland brengt. Van daaruit reizen ze per trein naar Londen waar ze door Koningin Wilhelmina worden ontvangen. Voor hun wil actief de Duitsers aan geallieerde zijde te willen bestrijden, krijgen zij het Kruis van Verdienste uitgereikt.
Herman gaat in dienst bij Bureau Inlichtingen (BI) waar ze worden opgeleid in het gebruik van morse en parachutespringen. Na zijn bevordering tot titulair sergeant-majoor wordt Herman in de nacht van 10 op 11 april 1944 in de omgeving van Tiel gedropt met de opdracht contact te leggen met het verzet en informatie door te seinen naar Londen. Hij stelt seinposten in Bergen op Zoom en Langbroek bij Utrecht in werking en betrekt daarna zijn post in een bunker bij Ermelo.
Op 17 december 1944 wordt Herman door de Sicherheitsdienst (SD) uitgepeild en gearresteerd. In de Willem III-kazerne te Apeldoorn wordt hij daar hardhandig verhoord, maar Herman geeft geen namen vrij. Hierna wordt hij overgebracht naar het Huis van Bewaring in Zwolle.
In de nacht van 6 op 7 maart 1945 vindt bij herberg de Woeste Hoeve op de Veluwe een ongeplande aanslag plaats op Hanns Albin Rauter, het hoofd van de SS en de Duitse politie in Nederland. Rauter overleeft de aanslag en laat de dag erop uit vergelding in totaal 274 gevangenen op verschillende plaatsen in Nederland executeren. Ook Herman wordt dan als Todeskandidat aangewezen en op 8 maart 1945 bij de Woeste Hoeve gefusilleerd. Hij is 27 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op het Nationaal Ereveld in Loenen.
Jacobus zou de oorlog overleven, maar collega-Engelandvaarder Sjef Adriaansen is dan al geëxecuteerd en Janus Heijblom zou in de laatste oorlogsdagen in Duitsland verongelukken.
In 1957 werd in Nieuw-Borgvliet (Bergen op Zoom) een voetbaltoernooi naar Herman vernoemd. Lees hier meer over in dit verhaal.
Reacties
Bijgaand een tweetal links naar het verhaal van dit oorlogsslachtoffer:
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Herman_Leus
en
https://oorlogsgravenstichting.nl/persoon/92142/herman-leus
Reactie toevoegen