Jan wordt geboren op 22 september 1921 in Boxmeer als een van de negen kinderen van Christiaan Verberkt en Gertruda Broekmans die een gemengd landbouwbedrijf hebben aan de Rijkevoortseweg. Gedurende de bezettingsjaren verleent de familie veelvuldig onderdak aan joodse onderduikers en jongeren die de Arbeitseinsatz, de verplichte tewerkstelling in Duitsland, willen ontlopen. Om in hun leeftocht te voorzien, worden via de lokale ondergrondse en sympathiserende ambtenaren op het distributiekantoor voedselbonnen geregeld.
Jan en zijn broer Cor onderhouden hiervoor contacten met de plaatselijke afdeling van de Ordedienst (OD). Om aan zijn arbeidsplicht te ontkomen, gaat Jan werken bij het missiehuis Sint Paul te Arcen, van de missionarissen van Mariannhill. Veel van deze kloosterlingen zijn wegens hun Duitse nationaliteit voor de krijgsdienst opgeroepen, zodat Jan dichtbij huis kan gaan werken op het missiehuis.
Begin september 1944 wordt het missiehuis bezocht door veldmaarschalk Walter Model om de verdediging van de Westwall te organiseren. Jan krijgt te horen dat de Duitsers voornemens zijn om Limburg, van Gennep tot Roermond, rechtstreeks bij Duitsland in te lijven. Om niet aan de verkeerde kant van de grens terecht te komen, steekt Jan laat in de avond zwemmend de Maas over, waarna hij zich meldt bij zijn verzetsgroep in Boxmeer. Vanaf dat moment zit hij thuis praktisch ondergedoken en houdt zich bezig met sabotageacties om de Duitse tegenaanval op de inmiddels genaderde geallieerde troepenmacht zoveel mogelijk te hinderen. Zo strooit hij spijkerkoppen uit over de weg en verzet hij wegwijzers en verkeersborden.
Op 30 september 1944 maakt Jan deel uit van de groep die de uitspanning Mazenburg van Toon Verdijk gebruikt om Duitse bewegingen aan de overkant van de Maas te observeren. Hij verricht daarvoor gevaarlijk werk als contactpersoon tussen de wachtposten aan weerszijden van de uitspanning. Diezelfde dag wordt hij vlak voor het binnentreden van het café plotseling door Duits vuur getroffen. Het Duitse peloton, dat ongemerkt de Maas was overgestoken, blijft daarna de verzetsstrijders in Mazenburg onophoudelijk onder vuur nemen, zodat zijn kameraden de dodelijk gewonde Jan niet in veiligheid kunnen brengen. Hij blijft voor de ingang liggen, waar hij kort daarna bezwijkt. Jan is 23 jaar geworden.
Het café wordt in brand geschoten en de laatste verzetsstrijders door de Duitsers over de Maas afgevoerd. Het stoffelijk overschot van Jan raakt in de deuropening van het brandende gebouw half verkoold. Ondertussen weet de familie thuis niet wat er met Jan is gebeurd; niemand die aanwezig was op de Mazenburg en aan Duitse gevangenschap was ontkomen, kon precies uitleggen wat er was gebeurd. Zijn familie blijft nog maanden in onzekerheid achter.
Midden maart 1945 keert Toon Verdijk terug naar zijn ouderlijk huis Mazenburg, om te kijken in hoeverre het gebouw nog bewoonbaar is. Ongemerkt vinden ze daar Jans lichaam, maar kunnen hem niet identificeren en begraven hem ter plaatse. Eind mei 1945 ontvangt de familie Verberkt het noodlottige bericht van Jans overlijden uit onverwachte hoek: Onno Pieters uit Geleen, een van de afgevoerde verzetsstrijders van Mazenburg, heeft de Duitse kampen overleefd en kan de familie op de hoogte brengen van wat er is gebeurd. Niet lang daarna wordt zijn lichaam met militaire eer herbegraven. Jan vindt zijn laatste rustplaats op het Nationaal Ereveld in Loenen.
Reacties
Jan Verberkt was mijn oom en Cor was mijn vader. Ik heb nog verschillende foto's van de begrafenis van Jan in Boxmeer.
Groet van Anita
Hartelijk dank voor je reactie, Anita. Wat een bijzonder verhaal kunnen we hierboven lezen over je oom. Heel mooi dat hij uiteindelijk toch met militaire eer is begraven. Mocht je de foto's van de begrafenis met ons willen delen, dan kun je die altijd sturen naar info@bhic.nl.
Werd er in jouw familie veel gesproken over het oorlogsverleden? Mocht je nog aanvullende informatie hebben, dan horen we het natuurlijk graag.
Vaak heb ik het verhaal van Jan met respect gelezen, weet wat voor impact het nu nog op de familie heeft. De door hem getoonde moed geeft mij in lastige tijden weer energie om niet bij de pakken neer te zitten. Mag hartelijk hopen dat zij dit ook zo kunnen ervaren.
Wat mooi Charles, dat het verhaal van Jan jou nog zoveel moed geeft vandaag de dag. En we sluiten ons graag aan bij jouw hoop voor de familie van Jan.
Ik ben op zoek naar Piet van Malsen, die bij de groep jonge mannen hoorde in de uitspanning Mazenburg. Hij werd geboren op 01-02-1926 en stierf in Duitsland op 10 oktober 1944, maar waar precies is niet bekend. (ook niet in de Arolsen-archives). Zijn familie wil graag meer over hem weten. Er waren meer leden van de familie van Malsen in het verzet. Van Martha van Malsen en haar moeder Aleida van Soest weet ik het een en ander en ook van Martha's vader Johannes, de fotograaf, maar niet van Piet, zijn zoon.
Groeten
Ank Engel (historicus, bezig met het schrijven van een boek over oorlogsherinneringen, waar de naoorlogse generaties mee te maken kregen) www.nederlandsearbeidsmigratie.nl
Reactie toevoegen