J.C. Sanner (bron: H. Sanner)

Jo Sanner

1914 - 1945

Jo wordt geboren op 28 juli 1914 in Dussen in het kinderrijke gezin van rietsnijder Johannes Cornelis Sanner en Cornelia van Dalen. Na zijn schooltijd gaat hij in dienst bij de Koninklijke Marine, waar hij als matroos-seiner 1e klasse dient aan boord van de kruiser Hr. Ms. De Ruyter. In januari 1937 reist Jo met de De Ruyter naar Nederlands-Indië, waar de kruiser in maart aankomt.

Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Een verrassing is het niet. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging hebben de Japanners al langer de verovering van de Nederlandse kolonie op het oog om heel Oost-Azië te kunnen overheersen. Tegen deze achtergrond wordt Jo ingezet bij de verdediging van de kolonie en maakt dan verschillende acties op zee mee.

Eind februari 1942 probeert een geallieerd eskader van Nederlandse, Amerikaanse, Britse en Australische schepen onder commando van Karel Doorman de Japanse invasievloot voor de kusten van Java tegen te houden. De Ruyter fungeert dan als Doormans vlaggenschip. Japanse vliegtuigen nemen de geallieerde schepen echter dagenlang onder vuur, zodat de vloot al behoorlijke schade heeft geleden als op 27 februari 1942 de Slag in de Javazee losbrandt. De geallieerden leggen hef tegen de superieure Japanse vuurkracht en de kruisers Java en De Ruyter worden getorpedeerd. Doorman gaat met 345 bemanningsleden ten onder. De nederlaag in de Javazee bezegelt het lot van Nederlands-Indië. Begin maart 1942 landen de Japanners op Java en dwingen het KNIL op de 8e tot overgave.

Jo overleeft het zinken van de De Ruyter en wordt met de overlevenden uit het water gehaald en krijgsgevangen genomen. Samen met duizenden andere militairen wordt hij afgevoerd naar het vasteland van Zuidoost-Azië om daar als dwangarbeider te worden ingezet bij de aanleg van de Birma-spoorlijn. Onder erbarmelijke omstandigheden verblijft hij daar in verschillende kampen.  

Uiteindelijk wordt Jo naar Fukuoka in Japan getransporteerd, waar hij geplaatst wordt in werkkamp Fukuoka 17B, zestig kilometer ten zuiden van de stad in Omuta. Het kamp is gesitueerd aan de kust, op kunstmatig terrein van mijnafval dat in ondiep water is gestort. Vanuit het kamp worden de gevangenen ook hier als dwangarbeider aan het werk gezet in de kolenmijn, de zinksmelterij, de hoogovens en bij het laden van schepen. Ook hier zijn de omstandigheden erbarmelijk slecht. Door het achterhouden van voeding verzwakken de gevangenen snel, wat leidt ernstige ongelukken. De werkdagen zijn twaalf uur lang en veel gevangenen krijgen een longontsteking of oedeem. Voortdurend hangt hen zware mishandeling door de bewakers boven het hoofd als het werk niet hard genoeg opschiet, of als sabotage wordt vermoed.

Jo wordt niet ziek, maar vermagert sterk. Desondanks houdt hij het kranig vol. In de nacht van 28 februari 1945 wordt hij met een medegevangene aangewezen om een mijngang uit te ruimen. Deze staat op instorten, maar protesteren bij de bewakers om het gevaar helpt niet. Het werk moet gedaan worden. Aanvankelijk gaat het goed, totdat een groot stuk massief plafond naar beneden stort. Jo wordt op slag gedood. Zijn beknelde lichaam wordt door zijn kameraden later opgegraven en verzorgd. Vierentwintig uur later wordt zijn lichaam gecremeerd.

Jo is 30 jaar geworden. Zijn urn heeft een plaats gekregen in het columbarium op het Nederlands ereveld van Menteng Pulo in Jakarta.

Jo is een oudere broer van Peter die ruim vier jaar later als soldaat in Nederlands-Indië door een ziekte om het leven zou komen.

Meer
Meer

Steek een kaarsje op

+opsteken
Meer

Reacties

sjoerd merkens zei op 11 oktober 2023

Erg interessant, hij was de broer van mijn overgrootvader.

Profile picture for user Mariët Bruggeman
BHIC Mariët Bruggeman zei op 11 oktober 2023

Bedankt voor je reactie Sjoerd. Was het levensverhaal van Jo Sanner jou al wel bekend?

Sjoerd Merkens zei op 11 oktober 2023

Deels, ik heb het er met mijn opa wel eens over gehad, en mij ooit in de stamboom verdiept voor een school opdracht.

Profile picture for user Lisette Kuijper
BHIC Lisette Kuijper zei op 12 oktober 2023

Wat mooi dat je het er vroeger weleens met je opa over hebt gehad en dat je er ook onderzoek naar hebt gedaan voor een schoolopdracht. Hartelijk dank voor je reactie. 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.

*Deze velden zijn niet verplicht en worden ook niet zichtbaar op deze website. Wij gaan vertrouwelijk om met uw e-mailadres en telefoonnummer.