Johan wordt geboren op 5 april 1916 in het Duitse Efferen bij Keulen. Hij woont aanvankelijk in Oudewater, maar wordt als douanebeambte gestationeerd aan de Belgische grens bij Bergeijk. Tijdens de Duitse bezetting vormt deze plaats een belangrijke schakel in de ondergrondse hulporganisatie voor neergestorte geallieerde piloten die via België, Frankrijk en Spanje terug in Engeland proberen te raken.
In het voorjaar van 1944 besluit ook Johan uit te wijken naar Engeland om zich daar bij de Nederlandse strijdkrachten te voegen. Samen met de Britse piloten Eric Lapham en Jigger Eames, die in juni 1943 uit de lucht zijn geschoten bij Bergeijk, onderneemt hij de reis door België.
Op station Berlare tussen Dendermonde en Gent gaat het mis. Het drietal wordt gearresteerd en afgevoerd. Terwijl de agenten in krijgsgevangenschap worden afgevoerd, belandt Johan in de gevangenis in het Duitse Bruchsal. Na een kort proces op 11 juni 1944 wordt hij daar wegens Feindbegünstigung (hulp aan de vijand) ter dood veroordeeld; een verzoek tot gratie wordt afgewezen.
Enkele uren na het proces wordt Johan geboeid in een vrachtwagen naar het executieterrein gebracht. Als laatste spreekt hij nog met de priester en de Duitse militair Wolfsteller die als tolk aanwezig is. Wolfsteller drukt hem op het hart dat hij een dappere jongeman is op wie familie en vaderland trots kunnen zijn. Johan schudt hem de hand en dankt hem voor zijn vriendelijke woorden. In tegenstelling tot de rechter die het vonnis heeft uitgesproken, vertegenwoordigt Wolfsteller wat Johan betreft niet het onrecht van de Duitsers.
Zodra het executiepeloton aantreedt, wordt Johan aan een paal vastgebonden. Hij weigert de blinddoek. Vlak voordat het bevel om te vuren klinkt, roept Johan nog eenmaal: “Leve Nederland!” Daar wordt hij getroffen door het vuursalvo. Johan zakt kreunend in elkaar; er was slecht gericht met als gevolg dat Johan niet onmiddellijk dood was. Op aanwijzing van een militaire arts brengt een officier Johan daarop het genadeschot toe met twee schoten door het hoofd.
Johan is 27 jaar geworden. Hij vindt zijn laatste rustplaats op het Nationaal Ereveld in Loenen en wordt ook herdacht op het oorlogsmonument in zijn voormalige woonplaats Oudewater.
Reacties
Ik wil graag in contact komen met de familie van Johan Vierbergen omdat ik een brief gevonden heb gericht aan de ouders van Johan. Deze brief dateert van 1947 en was van de tolk Wolfsteller die erbij was in de laatste uren van Johans leven.
Wat ontzettend bijzonder dat je deze brief hebt gevonden, Janny! En heel fijn dat je dit aan de nabestaanden van Johan wil laten weten. Wij hebben alleen jammer genoeg geen gegevens van zijn familie. Je zou het eens kunnen proberen bij de Heemkundekring van Bergeijk of anders bij de geschiedkundige vereniging Oudewater.
Het zou natuurlijk helemaal mooi zijn als familieleden van Johan deze pagina bezoeken en jouw aanbod lezen. Wij kunnen altijd achter de schermen e-mailadressen uitwisselen.
Geachte redactie'
Enkele correcties bij Johan J. Vierbergen
Verkeersopper = Keersopper
Wolfsteller = Wolfensteller
In mijn boek BERGEIJK IN OORLOGSTIJD 1939-1945 vindt u de complete belevenissen van Johan hoe hij in de val liep met twee bemanningsleden van de in Bergeijk gecrashte Wellington.
Ik heb Johan nog persoonlijk gekend toen hij elke dag bij onze buurman, de dienstgeleider van de douane, zijn instructies haalde en dagrapport inleverde. Vorige week donderdagavond heb ik in Oudewater voor de Historische Vereniging Oudewater een lezing verzorgd over de odyssee van Johan.
Vriendelijke groet,
Johan
Hartelijk dank voor je reactie en voor de correcties, Johan! Ik ga het doorgeven aan één van mijn collega's en hij gaat er binnenkort mee aan de slag. Wat mooi dat je Johan persoonlijk hebt gekend en dat je onlangs een lezing over hem hebt mogen geven. Nogmaals bedankt voor je bijdrage!
Reactie toevoegen