Anton wordt geboren op 20 juni 1898 in Breda als zoon van Willem en Grietje van Olphen. Zijn vader heeft daar een touwfabriek. De familie verhuist in de jaren dertig naar Nederlands-Indië, waar ze een grote rubberplantage beheren bij Bandoeng op Java. Anton woont op dat moment in Wenen, waar hij werkt als vertegenwoordiger voor Van Berkel, een Nederlandse vervaardiger van weegschalen en vleessnijmachines. Daar ontmoet hij zijn toekomstige vrouw Maria Biber, dochter van een Weense opticien en brillenmaker. In 1937 wordt in Wenen hun dochter Gretije geboren.
Met zijn gezin reist Anton in januari 1940 met S.S. Conte Verde van Genua naar Java, om zich bij de rest van de familie te voegen. Het is een van de laatste passagiersschepen die dan nog vanuit Europa het Verre Oosten kunnen bereiken. Eenmaal in Bandoeng wordt Anton een van de deelnemers in het beheer van de plantage. Van Anton is bekend dat hij in deze jaren ook opticien was in Batavia, een vak waarmee hij vermoedelijk via zijn schoonfamilie in aanraking is gebracht.
Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen om Oost-Azië te overheersen. Tegen deze achtergrond wordt Anton opgeroepen voor militaire dienst bij het KNIL en als soldaat van de infanterie ingezet bij de verdediging van Java.
Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel veroverd. Het KNIL, slecht voorbereid en ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top, biedt sporadisch nog heftige tegenstand, maar is niet opgewassen tegen de superieure Japanse vuurkracht. Op 8 maart 1942 capituleert het KNIL in Bandoeng. Anton wordt krijgsgevangen genomen. Op zijn krijgsgevangenkaart wordt vermeld dat Anton als brillenmaker werkzaam is; vermoedelijk een verwarring met de betrekking van zijn schoonfamilie. Samen met duizenden andere Nederlandse militairen wordt Anton afgevoerd naar de Javaanse kampen en later volgt transport naar Sumatra, waar hij als dwangarbeider wordt ingezet bij de aanleg van de Pakanbaroe-spoorlijn die de oost- en westkust van het eiland met elkaar moet verbinden.
De omstandigheden zijn er vergelijkbaar met die aan de langere Birma-spoorlijn. Werken aan het spoor betekent voor de gevangenen zeer lange dagen van extreem zwaar werk, terwijl ze blootstaan aan stelselmatige mishandeling, ongelukken en tropische ziekten. Ondertussen is er ernstig gebrek aan adequate voeding, schoon water, medicijnen, kleding en onderdak. Duizenden krijgsgevangenen komen door deze ontberingen om het leven, of keren terug met permanent lichamelijk en geestelijk trauma.
Ook voor Anton worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Op 15 december 1944 wordt hij ernstig ziek opgenomen in het kamphospitaal, waar hij op 10 juli 1945 bezwijkt hij aan de gevolgen van beriberi. Anton is 47 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op het Nederlands ereveld Leuwigajah in Cimahi.
Reacties
I am the grandson of Anton Van Olphen. It was very emotional and moving when, just buy chance, I came across his records on your website.
Thank you for your historical research and remembering him.
Thank you Antonio, for your kind and warm words. Did you alreay knew the story of the way your grandfather died? Did anyone ever speak about it?
Thank you Mariët. I only ever knew that Anton van Olphen my grandfather died of beriberi. I didn't really know anything more. It was very painful for my grandmother and mother to talk about it. They spent 3 years in different concentration camps during the Japanese occupation of Indonesia.
That I can imagine Antonio, it were hard times. Had to be very difficult to talk about it and to remember it.
Anton era hermano de mi abuelo carlos.arent antonio quien emigro a argentina con su hermano.george.en el año 1930.
Mi tia abuela petronela van olphem estuvo en el.campo de.concetracion. nunca supo.como.habia muerto su hermano. Incluso pensaba que quizas estaba vivo.
tengo una.valija llena de cartas .con sus hermanas que.vivieron en indonesia e emigraron a eeuu.
Se muchas historias.narradas por ella.
De hierboven getoonde trouwfoto is niet van Ine (Gesina Francisca Petronella) van Olphen, maar van Gré (Margaretha Fokje Wilhelmina} van Olphen, die op 4-2-1924 te Breda trouwt met Johan Dirk van Wijk. Ine is de oudere zus van Anton en Gré is de zus die na hem komt.
Ine trouwde overigens op 29-8-1923 ook te Breda met Emiel W.M. Karthaus. Het betreft hier nichten en een neef van mijn moeder.
Hartelijk dank voor je reactie, Jaap! Heel goed dat je dit aan ons doorgeeft. Ik ga je opmerkingen doorsturen naar één van mijn collega's en hij komt hier binnenkort bij je op terug.
Thank you Jaap for the precise informations regarding the wedding photo. That photo was passed on by my grandmother Maria Biber (Anton's wife) to my mother Margarethe Anna Gezina van Olphen. It is know kept by my sister in Italy.
Bedankt voor de correctie, Jaap. De bijschriften van de foto heb ik zojuist aangepast.
Anton was my Uncle. I am the youngest daughter of his brother George. I used to visit his sisters who survived the camps when the immigrated to Green Valley AZ, USA. Frances, Gertrude, Margaret van Olphen
Thank you for your message, Beatrix! Wonderful that you visited the sisters of George. If you have any additions to the story above, we would love to hear them.
Ik ben bezig met de familie genealogie Antonius Van Olphen van dezen gesprek hierboven was mijn moeder's Oom Toon. Als pre-tienier twaalf jarige meisje heeft de Japanesische inval op Indonesiee haar een grote indruk gelaten van pijn verlies en een einde van een weelderige post Gatsby van dansen en hoog sociale leven op Java. Ze heeft veel mee gemaakt dat onherroeplijki de toekomst van haar en haar broer drasties veranderd hat!
Bedankt voor je reactie Maya, dat kunnen wij ons helemaal voorstellen. Dat het leven van jouw moeder helemaal op zijn kop stond na de Japanse inval op Indonesië. En wat ontzettend sneu om te lezen dat zij zoveel heeft meegemaakt waardoor haar toekomst en die van haar broers er totaal anders uitzag.
Reactie toevoegen