J.H.G.M. Verdaasdonk (bron: T. van de Wiel)

Jan Verdaasdonk

1909 - 1942

Jan wordt geboren op 28 mei 1909 in Geldrop, als vijfde van de zeven kinderen van Martinus Verdaasdonk en Anna Ibes. Hij groeit op in Tilburg met drie broers en drie zussen. Na zijn schooltijd volgt hij de lerarenopleiding Duits en behaalt daarin zijn MO-A- en MO-B-akten (dit komt overeen met de latere 2e graads en 1e graads lerarenopleidingen). Op 8 juni 1937 trouwt hij met Johanna Bierings met wie hij later die maand via Rotterdam naar Batavia in Nederlands-Indië vertrekt. Het echtpaar vestigt zich in de Javaanse stad Malang, waar Jan voor de klas staat op de A.M.S. (de Algemene Middelbare School) en het Lyceum. Op 2 mei 1939 wordt zijn zoon in Malang geboren.

Als gevolg van de Duitse inval in Nederland op 10 mei 1940 komt Duits in het onderwijs als leervak te vervallen. Jan wordt overgeplaatst naar het Lyceum in de havenstad Soerabaja, waar hij de vakken Nederlands, geschiedenis en gymnastiek geeft. Daarnaast studeerde Jan ook zelf door, met het doel om uiteindelijk gymnasiumdocent te worden.

Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart Nederland in reactie daarop Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië binnen te vallen. Een verrassing is dit niet. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging hebben de Japanners de verovering van de Nederlandse kolonie al langer voor ogen als een van hun belangrijkste doelen om Oost-Azië te kunnen overheersen. Tegen deze achtergrond wordt Jan als milicien opgeroepen voor de verdediging van de kolonie. Met de rang van wachtmeester wordt hij ingedeeld bij de veldartillerie in Soerabaja.

Begin maart 1942 hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten van de archipel ingenomen en zijn op Java geland. Rondom Soerabaja breken dan zware gevechten uit waar ook Jan aan deelneemt. Op 6 maart, na acht dagen van strijd, wordt Jan naar de Wonokromobrug gestuurd, om met artillerievuur de invallers te verdrijven en de eigen troepen rugdekking te bieden. Daar raakt hij ’s middags in de losgebarsten gevechten dodelijk gewond door een voltreffer. Hij wordt nog naar het ziekenhuis in Soerabaja afgevoerd, maar de geboden hulp mag niet meer baten. Enkele uren later bezwijkt Jan aan zijn verwondingen. Hij is 32 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op het Nederlands ereveld Kembang Kuning in Surabaya.

Na de oorlog keert zijn weduwe terug naar Nederland, waar ze hertrouwt en een nieuw gezin sticht.

Meer
Meer

Steek een kaarsje op

+opsteken
Meer

Reacties

Annemiek Buijs Bakx zei op 16 augustus 2020

Ik heb oom Jan niet gekend. Hij is een broer van mijn moeder Aleida Bakx Verdaasdonk.

Profile picture for user Mariët Bruggeman
BHIC Mariët Bruggeman zei op 16 augustus 2020

Beste Annemiek, bedankt voor je reactie. Kende je je oom Jan wellicht wel uit de verhalen over hem van je moeder?

Barbara Verdaasdonk zei op 27 september 2020

Jan Verdaasdonk was mijn opa en Hans zijn zoon mijn vader..
Mijn vader Hans Verdaasdonk is 7 okt 2016 overleden. Wat een gemis..

Profile picture for user Lisette Kuijper
BHIC Lisette Kuijper zei op 29 september 2020

Hartelijk dank voor je reactie, Barbara. Ik kan me voorstellen dat je je vader erg mist. Heeft hij misschien weleens iets over zijn vader verteld, vanuit verhalen uit de familie bijvoorbeeld? Hij was zelf natuurlijk nog erg jong toen jouw opa overleed...

Annemiek Buijs Bakx zei op 29 september 2020

Barbara en Lisette, dank voor jullie reacties. Mijn moeder Aleida Bakx Verdaasdonk sprak vaak met mij over haar broer Jan. Ik ken mijn oom Jan alleen vanuit haar verhalen en de foto's die zij mij gaf. Ik logeerde als klein meisje bij opa en oma Verdaasdonk Ibes in Tilburg. Oom Jan heeft daar gewoond. Volgens mij heb ik zoon Hans ontmoet en gesproken tijdens een familiegebeurtenis. Er is een prachtig boek geschreven door Jos Verdaasdonk in 1993 "Familie Verdaasdonk in de loop der eeuwen". Oom Jan staat daar ook in ...

Profile picture for user Lisette Kuijper
BHIC Lisette Kuijper zei op 29 september 2020

Wat mooi dat je oom Jan een plaats heeft gekregen in die familiekroniek, Annemiek. Hartelijk dank voor je reactie! Mocht je nog aanvullingen qua verhalen en/of foto's hebben voor bovenstaand verhaal, dan kun je dat ons altijd laten weten. We vinden het mooi om de beschrijvingen op onze website zo compleet mogelijk te hebben, zodat we de betrokken personen op de juiste manier kunnen herdenken.

Pim Walenkamp zei op 7 april 2021

Johannes Hendrikus (roepnaam: "Jan") Verdaasdonk werd geboren in Geldrop op 28 mei 1909 in een zeer katholiek gezin. Zijn vader was Martinus Gerardus (roepnaam: "Martin") Verdaasdonk (1867-1957), onderofficier, daarna opgeklommen bij de Belastingdienst. Als er een nieuwe kans zich voordeed voor een wat betere baan, dan verhuisde hij met zijn gezin. De 7 kinderen (waaronder jongste zoon Jan) zijn dan ook in 5 verschillende plaatsen geboren. Vanaf 1917 woonde het gezin in Tilburg. In 1923, op 56-jarige leeftijd, mocht Martin Verdaasdonk (mijn overgrootvader) met pensioen, want hij had er 40 jaar overheidsdienst op zitten; daar heeft hij lang van kunnen genieten, want hij overleed (pas) in 1957.
Jan Verdaasdonk is genoemd naar zijn oom Jan Hendrik Verdaasdonk (een jongere broer van Martin) die zelf geen zonen had. Zo bleef die naam in de familie. Jan kon goed leren op school. Hij leerde efficiënt. Hij mocht dus doorleren, Duits studeren en vervolgens de tweede en daarna de eerstegraads lerarenopleiding behalen.
Zijn oudere broer Frans (1904-1993) hield van de Franse taal- en cultuur en kon hele gedichten en parabels in het Frans vertellen. De voorliefde voor de Franse taal, cultuur en literatuur was in Tilburg begrijpelijk: het katholieke Tilburg en de Brabantse geest voelde zich vaak meer verbonden met de vlakbij wonende en tevens katholieke Vlamingen dan met de ver weg residerende, nuchtere, protestantse Hollanders. Niet voor niets heeft de landelijke [Nederlandse] overheid in de 19e/begin 20e eeuw diverse kazernes gebouwd in Tilburg; zo kon men de Tilburgers in de gaten houden en eventuele afscheiding voorkomen. Dat Jan Verdaasdonk bewust voor de Duitse taal en cultuur koos, mag dus wel bijzonder heten.
Zijn oudere broer Eugène Verdaasdonk (1907-2003) was mijn grootvader; hij heeft mij vaak over zijn broer Jan verteld. Zo was Jan kort, krachtig, zelfs kort van stof. Als enige van zijn broers moest hij (begin jaren dertig) in militaire dienst. In de crisisjaren verkeerde het Nederlandse leger in deplorabele toestand; zo moesten Jan en zijn kameraden schieten leren met wapens die al 30 jaar oud waren.... Jan werd wachtmeester en assistent van de pelotonscommandant (hij was immers, zeker voor die tijd, hoog opgeleid). Mijn opa liet me een kaart zien van Jan aan het thuisfront, waarop stond: "Groet Jan, vest vergeten." Mijn grootvader vertelde dat de familie in Nederland pas na jaren (najaar 1945?) het lot van Jan vernam. De militaire oefeningen in Nederlands-Indië waren uiterste beperkt; de voorzieningen in 1941/2 nog minder. Nadat de Japanners vanaf 11 januari 1942 op beestachtige wijze Tarakan (Noord-Borneo) innamen vanwege de zeer waardevolle olievelden (Japan had nauwelijks grondstoffen voor de eigen fabrieken en oorlogsindustrie) werd Jan gemobiliseerd. Jan - al weer jaren leraar Duits op een school in Soerabaja, aan de Oostkust van Java, de tweede stad in omvang - kreeg met zijn peloton de schier onmogelijke taak (want te weinig manschappen, te weinig wapens en munitie) om de brug van Soerabaja te beschermen tegen de oprukkende Japanners. Hij heeft zijn post niet verlaten, ook niet toen hij dood dreigde te bloeden. De bisschop van Soerabaja diende hem (zo vertelde mijn opa en oom Frans) de laatste sacramenten toe. A.P.J. Verdaasdonk-Bierings, Jans weduwe, geboren 1 sept. 1914 in Tilburg , ken ik als 'tante Jo'. Oom Jan en tante Jo hadden 'één zoon: Johannes Martinus (genoemd naar zijn vader en grootvader) ., geboren op 2 mei 1939 - dat vond oom Hans wel leuk om mij bij herhaling te vertellen, want ik ben ook op 2 mei geboren. Tante Jo en haar zoon Hans belanden in het Jappenkamp waar ze gruwelijke zaken hebben meegemaakt. Terug in Nederland werd oom Frans officieel aangesteld als voogd van de kleine, vaderloze Hans (1939-2016), hoewel Hans liever en vaker bij oom Eugène, tante Bep en zijn drie dochters (waaronder mijn moeder Ceciel) verbleef.
Tot feb. 1942 was er een kleine Nederlandse gemeenschap in Soerabaja; die was in tegenstelling tot Nederland tot 1965 niet verzuild. In dat sociale, culturele leven schijnt Jan behoorlijk actief te zijn geweest. Daar ontmoette hij o.a. Herman Dorenbosch (1906-1944 Balikpapan), zijn echtgenote en hun drie dochters. De jongste dochter kwam ik tegen in het Utrechtse archief (HUA, waar we allebei onderzoek deden). Ze vertelde mij dat haar ouders goed bevriend waren met haar ouders. Beide vaders gaven hun leven voor onze vrijheid. Beide vaderloze gezinnen kwamen elkaar in de Jappenkampen weer tegen, ook een lijdensweg. Uw website maakt deze bijzondere verhalen inzichtelijk, waarvoor dank.

Profile picture for user Lisette Kuijper
BHIC Lisette Kuijper zei op 8 april 2021

Beste Pim, wat een ontzettend mooi en bijzonder verhaal! Hartelijk dank dat je dit alles met ons hebt willen delen. Door deze persoonlijke aanvullingen en herinneringen gaan de verhalen achter de personen op onze website echt leven. 

Wat zijn er veel gruwelijke en verdrietige dingen gebeurd in Nederlands-Indië met jouw familieleden en vele anderen. We vinden het heel mooi dat jij de herinneringen aan hen levend houdt. Heel bijzonder ook dat je een dochter van een lotgenoot in het Utrechts Archief hebt ontmoet. Nogmaals bedankt voor het delen van je uitgebreide en indrukwekkende verhaal.

Arjan Liesker zei op 20 maart 2022

Bijna bij toeval kwam ik op deze site terecht, al googelend op de naam Jan Verdaasdonk, Malang.
De weduwe van Jan Verdaasdonk is mijn moeder, Anna Petronella Joanna Bierings, geboren te Tilburg op 1 september 1914, eerste kind van Jan Bierings (mijn opa, overleden in 1957) en Anna Severijns, mijn oma, overleden in 1953.
Jan Verdaasdonk was de grote liefde van mijn moeder.
Ik ben ook op bezoek geweest bij Jan’s moeder, Anna(?) Verdaasdonk-Ibes in Tilburg.
Volgens mij hebben Jan&Jo Verdaasdonk-Bierings alleen in Malang gewoond:
Eerst in de Welirangstraat, in een paviljoentje van een groot huis, daarna in een villa aan het Slametpark en als laatste in de Kawistraat. Ik ben er ooit geweest en heb die huizen ook bezocht.
Jan was volgens mij leraar Duits aan de HBS in Malang.
Waarom Duits? Hij had alvorens voor een talenstudie geïnformeerd waaraan de grootste behoefte zou zijn bij zijn afstuderen, dat was leraar Duits. In 1937 was om begrijpelijke redenen de behoefte aan leraren Duits niet meer zo groot.
Hij vond dan ook geen baan in Tilburg,
maar kon wel uitgezonden worden naar N.O. Indië, op de zgn ‘parallel schaal’ een kleiner percentage van het ‘gewone’ lerarensalaris.
Op 2 mei 1939 werd mijn halfbroer Hans Verdaasdonk in Malang geboren.
Op 6 maart 1942 is Jan Verdaasdonk gesneuveld bij de Wonokromobrug in Soerabaja. Zijn vrouw (mijn moeder) kreeg dat nieuws veel later pas te horen.
Door de Jappen werd zij met haar kleine zoontje Hans geïnterneerd, eerst in de ‘Wijk’, een paar straten in Malang, waar veel vrouwen en kinderen in één huis werden gepropt.
Daarna werden zij en Hans op transport gesteld naar Banjoe Biroe, kamp 10, één van de ergste Jappenkampen voor vrouwen en kinderen.
Toen de oorlog was afgelopen kwamen zij vrij en konden mee op een boot naar Ceylon (Sri Lanka), waar zij 9 maanden hebben moeten wachten op transport naar Holland.
Zo goed en kwaad als het ging krabbelden zij weer op en zij hertrouwde op 4 september 1950 met mijn vader Gerard J.C. Liesker, jongste broer van haar vriendin uit Indië, Nettie van der Togt-Liesker.
Uit dit 2e huwelijk ben ik als enig kind geboren in Den Haag op 5 mei 1952.
Mijn halfbroer Hans was dus 13 jaar ouder dan ik.
Naarmate mijn moeder ouder werd vertelde zij steeds meer en vaker over haar tijd in Indië en de ontberingen daar geleden. Over het sadisme van menige Jap, over de levensomstandigheden in kamp Banjoe Biroe, die vreselijk waren.
Omdat ik zoveel jonger was dan mijn broer Hans heb ik veel van deze verhalen keer op keer gehoord en daardoor is het nèt of ik er zelf bij was.
Aanvankelijk was na de oorlog haar Nederlands doorspekt met Indische/Maleise woorden, zoals
Ajoe, Spen, Baboe, Djongos, Kebon, Tawarren en van eetwaren Djeroek, Djeroek Nipis, Ketimoen, Katjang, Sajoer, Babi, Ajam, Nasi Poeti, Kwee Lapis, Stroop Soesoe en ga zo maar door.
Mijn moeders Indische verleden heeft op mij een onuitwisbare indruk gemaakt.
Op 13 april 1995 overleed mijn moeder aan meerdere herseninfarcten.

Profile picture for user Mariët Bruggeman
BHIC Mariët Bruggeman zei op 21 maart 2022

Wat mooi Arjan, dat je dit verhaal over je moeder en ook over haar eerste liefde, met ons deelt. Het is een ontroerend verhaal, waarbij we ons de pijn en het gemis wat je moeder gevoeld moet hebben, bijna mee kunnen voelen. De verhalen die je moeder je als kind vertelde, zullen zeker niet altijd gemakkelijk voor je geweest zijn. Maar ik denk dat je er achteraf heel blij mee zult zijn dat ze ze verteld heeft, zodat je je haar levensgeschiedenis iets beter kunt voorstellen. Nogmaals dank Arjan.

Liz van Gelder zei op 7 september 2022

I found this site today when I was researching the first husband of Anna Bierings (my 6th cousin once removed). I have been reading the stories of Barbara, Pim and Arjan (because they too are my blood relatives), and feel so much pain for all that Jan and Jan, Jo and Hans Verdaasdonk went through in Indonesia during the war. This war continues to shock me, no matter how many stories I hear.

It was rather ironic that last night after finishing my research I sat down to watch television with my husband, and he was watching the history of WWII and it just happened to be on the Japan invasion into the Dutch East Indies. I couldn't help but be angry and sad while watching it - no matter how many years go by, it stays as an atrocity that is so unforgiveable. I have visited a few concentration camps over the years in Europe and each one fills me with sorrow and anger for all the people who suffered so much, and continued to suffer long after the war was over.

Barbara, Pim and Arjan - thank you for sharing your stories so that I too could understand and know your family a bit better - now not just a name in my stamboom, but very real persons who suffered so much.

Vriendelijk groetjes
Liz - New Zealand

Profile picture for user Lisette Kuijper
BHIC Lisette Kuijper zei op 7 september 2022

Dear Liz, thank you very much for your message. We are glad that you found more information about your ancestors and that you are looking for their personal personal stories, which are filled with grief and sorrow.

Thanks to you and all other researchers, genealogists and family members, we will not forget WWII and all the pain it caused for so many families. Thank you for sharing your story!

Barbara Verdaasdonk zei op 11 september 2022

Dear Liz ,thank you for sharing your story!
lots of love, Barbara.

Arjan Liesker zei op 11 september 2022

Thank you for sharing your story, dear Liz!
You’re a cousin of my mother, I’m curious to know where the connection is.
The youngest brother of my mother emigrated in 1956 with wife and their first two children (girls: Annelies and Frances) to New Zealand and got more children in Christchurch, New Zealand.
Thank you once again for sharing your story!

Liz van Gelder zei op 11 september 2022

Hello Arjan - I would be happy to show you the connection to your mother. My email is wildmanmac@gmail.com if you wish to contact me. I have Frans and Johanna Bierings in my family tree - I see they have 6 children in total and presumably all still live in Christchurch. Looking forward to hearing from you - Groetjes, Liz

Marie José Bij… zei op 29 december 2022

Nieuwsgierigheid bracht mij naar deze cite. Wat een indrukwekkemd verhaal. Tante Jo was mijn tante en zus van mijn vader. Jammer genoeg werd er nooit gesproken over wat zich daar heeft afgespeeld. Mijn 1e huwelijk was met een man wiens ouders ook in Indonesië woonden mijn schoonvader Eugene Stephan was officier bij het Knil
Daarom greep dit verhaal mij zo aan. En krijg ik een beeld wat zich daar heeft afgespeeld.

Marie José Bij… zei op 29 december 2022

Zag dat mijn naam niet helemaal werd weergegeven. Hierbij nogmaals mijn naam
Marie-José Bijker .Bierings

Profile picture for user Lisette Kuijper
BHIC Lisette Kuijper zei op 3 januari 2023

Bedankt voor je reactie, Marie-José! Wat jammer dat er in jouw familie niet over dit verleden werd gesproken. Maar mooi om te lezen dat je nu een beter beeld hebt van wat zich heeft afgespeeld.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.

*Deze velden zijn niet verplicht en worden ook niet zichtbaar op deze website. Wij gaan vertrouwelijk om met uw e-mailadres en telefoonnummer.