Jan wordt geboren op 20 november 1919 in Wagenberg. Als in de loop van 1939-1940 de oorlogsdreiging ook voor Nederland sterk toeneemt, wordt hij als dienstplichtige onder de wapenen geroepen en ingedeeld bij de 1e compagnie van het 6e Grensbataljon dat in en rond Breda wordt gelegerd. Jan is schutter in zijn compagnie.
Op 10 mei 1940, om half vijf in de ochtend wordt alarm geslagen; er vliegen Duitse vliegtuigen boven de stad en zodra bekend wordt dat Duitse parachutisten zijn geland bij Moerdijk, wordt Jans bataljon bevolen om onmiddellijk richting Moerdijk op te rukken en daar de brug te bezetten.
Om zeven uur vertrekt Jans compagnie per fiets vanuit Breda. In Terheijden krijgen de troepen te horen dat ze via Blauwe Sluis bij Lage Zwaluwe naar Moerdijk moeten oprukken, een tocht die Jan langs zijn ouderlijk huis in Wagenberg brengt. Daar wordt hij nog nagewuifd door familie en buren.
Als de compagnie in de middag de Blauwe Sluis bereikt, komen ze op de Notendijk voor het eerst met de Duitsers in aanraking. Daar zoeken ze dekking en worden de mitrailleurs in stelling gebracht. Vier soldaten worden dan door vijandelijk vuur getroffen. Drie van hen raken licht gewond, maar Jan - die met zijn mitrailleur midden op de weg was gaan liggen - wordt dodelijk getroffen en overlijdt ter plaatse. Hij is de eerste soldaat van 1-6 G.B. die sneuvelt. Jan is 20 jaar geworden en wordt diezelfde dag nog door plaatsgenoten opgehaald en thuis opgebaard. Vanwege de onzekerheid die de oorlogssituatie brengt, is hij al de dag erop begraven. Vier maanden later, na een inzamelingsactie onder zijn dorpsgenoten, kan Jan een eregraf worden gegeven.
Reacties
eenheid: 1-6 G.B.
http://www.zuidfront-holland1940.nl/index.php?page=kroon-j-a-de
JAN DE KROON
Jan was als dienstplichtige nog niet zo lang in dienst. Hij maakte deel uit van de 1e compagnie van het 6e Grensbataljon (afgekort 1-6 G.B.). Dit bataljon lag verspreid in Breda (Ginneken en Princenhage) en aan de grens. Het Grensbataljon was een onderdeel van het destijds in Breda bekende 6e Regiment Infanterie.
Om half vijf in de morgen van vrijdag de 10e mei werd iedereen gealarmeerd. Er cirkelden reeds vijandelijke vliegtuigen boven de stad. Zodra bekend werd dat er Duitse parachutisten bij Moerdijk waren geland, kwam het bevel om onmiddelijk richting Moerdijk naar verschillende punten op te rukken en de brug bezetten.
De 1e compagnie met Jan de Kroon vertrok rond 7 uur per fiets vanuit Breda en kreeg in Terheijden het commando om via Blauwe Sluis op te rukken naar de Moerdijk. Die fietstocht ging via Wagenberg en daarbij kwam Jan langs zijn ouderlijk huis (Hoevenseweg 2). Hij werd nagewuifd door familie en buren.
Op Blauwe Sluis kregen ze reeds contact met de vijand. Dat was op de Notendijk, nu de Landekensdijk genaamd. Daar werd de compagnie onder vuur genomen en moest in dekking; ze konden niet verder. De mitrailleurs werden in stelling gebracht. Meteen werden al mannen getroffen: drie licht gewonden en één dodelijk gewonde. Het eerste slachtoffer in de compagnie was schutter Jan de Kroon. In de later op het gemeentehuis van Zevenbergen opgemaakte overlijdensakte staat als tijd van overlijden vermeld: "'s-middags 12 uur". Hoe het de compagnie verder is vergaan, is hiervoor in het kort beschreven.
Nadat het droevige bericht Wagenberg had bereikt, werd hij terstond opgehaald met paard en wagen door Toon Wijne, samen met de wijkverpleegster zuster Nepomucena en hulpverlener Piet de Leeuw. Jan werd door de zuster thuis opgebaard.
Vanwege de onzekere toestand in verband met het uitbreken van de oorlog is hij 's anderdaags al, op de avond vóór Pinksteren, door mede-leden van ‘De Jonge Werkman’ ten graven gedragen. De gezongen uitvaartdienst was dinsdag na Pinksteren, 's morgens om half 9.
Vier maanden later, toen de rust enigszins was weergekeerd, kon er aan worden gedacht om aan Jan de Kroon de laatste eer te bewijzen. De eer die een voor zijn vaderland gevallen soldaat toekomt. De Wagenbergse mannnen, die van het front waren teruggekomen, gingen huis-aan-huis collecteren voor een gedenkteken op zijn graf. Die collecte bracht ruim ƒ 100,- op.
Op zondag 8 september 1940 werd een Plechtige Hoogmis opgedragen, waarna op zijn graf de gedenksteen werd onthuld door twee van zijn strijdmakkers. "Een onafzienbare stroom van menschen vulde de begraafplaats, alwaar een ernstige stilte bewaard werd." Tijdens het wegglijden van de vaderlandse driekleur werd het grafmonument voor ieder zichtbaar, terwijl de fanfare het Wilhelmus speelde. Er volgden toespraken door de pastoor, de burgemeester en namens de oud-strijders en de reeds genoemde Jonge Werkman. Vervolgens werden bloemen op het graf gelegd. Een broer van de overledene sprak namens de familie een dankwoordje.
Op de zerk was de volgende tekst aangebracht:
Hier rust
in de vrede van Christus
JAN ANTOON DE KROON
soldaat 1 - 6 - G - B
Geb. te Wagenberg
29 Nov 1919
Gevallen
voor het vaderland
10 mei 1940
te Lage Zwaluwe
(Blauwe Sluis)
Gedurende vele jaren was de helm op het graf een duidelijk zichtbaar teken van de laatste rustplaats van een oorlogssoldaat. De aan weer en wind blootgestelde helm heeft de tand des tijds echter niet doorstaan.
De grafbedekking uit 1940 is in 1972 vervangen door een sobere zerk van de Oorlogsgravenstichting.
Met dank aan:
– De heer G.J. de Kroon
– Sectie Krijgsgeschiedenis Koninklijke landmacht, 's-Gravenhage. Verslagen van de verschillende commandanten over de gevechtshandelingen.
AFBEELDINGEN:
Foto Jan als soldaat
Zijn gedachtenisprentje
Twee krantenartikeltjes
Zijn eerste grafzerk op de Wagenbergse parochiebegraafplaats
Zijn tweede grafzerk op de Wagenbergse parochiebegraafplaats
IS GEPUBLICEERD:
Johan van der Made & Drs. Jan Broeders, MOBILISATIE 1939-’40 EN BEVRIJDING 1944-’45 Heemkundekring De Vlasselt 70 (1994)
Beste Johan, nog hartelijk dank voor het uitgebreide verhaal van Jan de Kroon. Hier zijn we enorm mee geholpen! De bijgesloten foto's heb ik zojuist geplaatst en de informatie nemen we mee voor de definitieve eregalerij van 2019.
Reactie toevoegen