Bernard wordt geboren op 1 mei 1900 in het Gelderse Wehl, als een van de negen kinderen van Theodorus Schut en Christina Meijnen. Het gezin vertrekt in oktober 1923 naar het kerkdorp Lennisheuvel bij Boxtel, waar Theodorus een boerderij pacht op het Kinderbos. Achtenhalf jaar later wordt Theodorus benadert door een stafmedewerker van Pieter van Tienhoven, secretaris en zoon van de oprichter van de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten. Hem wordt gevraagd of hij de hoeve op Balsvoort in de Kampina wil pachten. Theodorus gaat op het aanbod in, maar nog geen jaar later, op 21 juni 1933 overlijdt hij op 59-jarige leeftijd. Zijn weduwe neemt met haar kinderen de pacht over. Balsvoort ligt zeer afgelegen en het leven is er zwaar. Er moet hard gewerkt worden, terwijl er geen gas, licht of stromend water is. De kinderen moeten over deels zandwegen negen kilometer verderop naar school in Oisterwijk. In de wintermaanden is de familie niet zelden wekenlang afgesloten van de buitenwereld.
Tegen de tijd dat de Duitse bezetting aanbreekt, is Bernard getrouwd met Gerdina Bogers en heeft het ouderlijk huis verlaten. Met zijn gezin van vijf kinderen woont hij in een boerderij aan de Oude Grintweg in Oirschot. Ondertussen vangt zijn moeder thuis kinderen op die door het rooms-katholieke uitzendingscomité Rerum Novarum vanwege de bombardementen vanuit de steden bij gastgezinnen op het platteland worden ondergebracht. In 1941 verblijft de 13-jarige Annie Remken uit Rotterdam zo voor vier weken op de hoeve Balsvoort om daar aan te sterken. Op 29 augustus keert ze niet terug na een fietstocht met de rest van de familie Schut. Na een zoektocht wordt haar fiets gevonden, even verderop in de bossen aan de Fransebaan. Een dag later wordt ook haar levenloze lichaam gevonden; Annie blijkt te zijn verkracht en vermoord. Al de volgende dag wordt Theodorus van Berkel hiervoor gearresteerd; hij wordt al verdacht van de dood van een vermist kind uit Tilburg en heeft er al een gevangenisstraf in de Verenigde Staten op zitten voor verkrachting. Hij gaat vijftien jaar de cel in. (Hij krijgt nog eens vijftien jaar als hij in 1960 in Limburg opnieuw een kind vermoord.)
Vanwege de gevechtshandelingen in de eerste dagen van oktober 1944 wijkt Bernard met zijn familie uit en vindt onderdak bij zijn moeder op Balsvoort. Hij is niet de enige die zijn toevlucht zoekt op de hoeve. Moeder Schut en zoon Hein nemen veelvuldig onderduikers in huis en spoedig is hun adres ook bekend bij het verzet in Oisterwijk, onder leiding van Bim van der Klei. In het najaar van 1944 laat Bim een groep gevangengenomen Duitse soldaten onderbrengen op de hoeve, maar de familie Schut verzoekt vanwege het grote risico voor de andere onderduikers dat ze naar een andere plaats worden gebracht. In plaats van dat de Duitsers elders vast worden gehouden, worden ze gewoonweg vrijgelaten. Dit ernstige verzuim zal noodlottige gevolgen hebben voor de familie Schut.
Op 6 oktober is Bernard met enkele evacuees in de bossen bomen aan het hakken om de schuilkelder mee te versterken, als er plots een groepje haveloos uitziende Duitsers met vuil verband om hun ledematen op hen afkomen. Ze zeggen deserteurs te zijn die een schuilplaats zoeken om zich daarna aan het verzet over te geven. Bernard en Hein horen hoe zij hun gal spuwen op Hitler en de aflopende oorlog en nemen hen in vertrouwen. Hein begeleidt de Duitsers naar een schuilplaats op een bungalowpark in Oisterwijk, maar krijgt onderweg te horen dat ze het vanaf daar zelf wel kunnen vinden.
Om drie uur ’s middags komt een peloton Duitse soldaten aan op de hoeve, met de eerdere deserteurs, ditmaal in uniform; het bleken provocateurs te zijn. De bewoners van Balsvoort en de onderduikers worden allemaal buiten voor de muur van de schuur gezet. Bernard en Hein moeten naar voren treden. Bernard meent kort daarna een kans te zien om te ontsnappen en loopt de hoek om, algauw gevolgd door een Duitser die zijn vluchtpoging doorziet.
Op de hoek van het veld, driehonderd meter van de hoeve, wordt Bernard doodgeschoten. Zijn lichaam wordt in een greppel gegooid en met bladeren bedekt. Hij is 44 jaar geworden. Bernards lichaam wordt pas na meerdere zoektochten op 2 november gevonden. Hij vindt zijn laatste rustplaats op de begraafplaats van de Sint-Petrusparochie in Oirschot.
Broer Hein wordt na Bernards dood per auto naar hotel Bosch en Ven, het hoofdkwartier van de Luftwaffe, gebracht en de volgende dag met de eveneens gearresteerde Gijs Schellen zwaar mishandeld en gefusilleerd. Moeder Schut was op het moment van de overval niet op de boerderij aanwezig. Nadat ze verneemt over de gewelddadige dood van haar zoons, keert ze niet meer terug op Balsvoort.
De hoeve is in de jaren tachtig gesloopt en teruggegeven aan de natuur, maar naderhand is met een lage muur de omtrek van de hoeve weer zichtbaar gemaakt in het landschap. Een herinneringsbord herinnert daar aan de executie van de gebroeders Schut. In de Oisterwijkse wijk Pannenschuur draagt een straat hun naam en ook in Boxtel worden ze genoemd op het verzetsmonument in de Kampina.
Reacties
Bijgaand twee links naar het verhaal van de gebroeders Schut:
https://oisterwijkinbeeld.nl/gebroeders-schut/
en
https://oisterwijkinbeeld.nl/duitsers-doodden-gebroeders-schut/
Reactie toevoegen