F.T.H.M. van Gulick (bron: Oorlogsgravenstichting)

drs. Frans van Gulick

1913 - 1945

Frans wordt geboren op 14 augustus 1913 in Huisseling en woont in Oss. Tijdens de oorlogsjaren rondt hij zijn studie in Tilburg als doctorandus af en gaat vervolgens aan het werk als adjunct-commies van de gemeentesecretarie in Oss. Frans is verloofd met Mia van den Bergh, chef bij de Gemeentelijke Distributie van voedselbonnen in Oss en in tegenstelling tot Frans actief in het verzet. Via politieagent Snethorst ontvangt ze informatie over aanstaande huiszoekingen naar joden en onderduikers die ze gebruikt om hen op tijd in veiligheid te brengen. Ze is daarnaast lid van de knokploeg in het naburige Nuland. Frans is erg voorzicht van aard en maakt zich dan ook veel zorgen om haar veiligheid.

In 1944 waarschuwt Snethorst Mia dat collaborerende agenten in opdracht van NSB-burgemeester Hermanus Apeldoorn het gemeentelijk personeel in Oss gaan zuiveren. Een van de namen op de ‘zuiveringslijst van Oss’ is die van gemeentesecretaris Gerard Konig die ervan wordt beschuldigd dat hij weigert samen te werken met de Duitsers. Als ook Mia, waar de gemeentesecretaris goed contact mee heeft, gezocht wordt voor haar verzetswerk, besluit Frans onder te duiken. Tegen die tijd staat Frans zelf ook onder verdenking. Onterecht wordt hij ervan verdacht artikelen te hebben geschreven voor de ondergrondse kranten.

Frans en Gerard reizen af naar Den Haag. De laatste keer dat Mia Frans ziet, is kort voor zijn vertrek, als hij haar een rijdende trein binnenduwt om ervoor te zorgen dat ze niet wordt gevolgd. Vanuit zijn onderduikadres komt Gerard regelmatig terug in Oss, ondanks de waarschuwingen dat niet te doen. Via briefjes die Gerard bij zich draagt, houden Mia en de bezorgde Frans contact.

Op een maandagochtend reist Gerard met een van die briefjes in zijn tas terug naar Den Haag, uitgerekend in de trein die het scherpst in de gaten wordt gehouden. Gerard wordt opgepakt, verzuimt een valse naam op te geven en wordt in hechtenis genomen. De politie ontdekt het briefje waarin de naam van Frans wordt genoemd. Ondanks de onschuldige inhoud, wordt hij kort daarop in Den Haag gearresteerd. Hij belandt uiteindelijk in kamp Vught. Gerard zou via Sachsenhausen naar Neuengamme worden gedeporteerd, waar hij begin 1945 overlijdt aan de geleden ontberingen.

Als de Duitsers kamp Vught vanwege het oprukken van de geallieerden ontruimen, wordt Frans op transport naar Duitsland gezet. De trein met de kampgevangenen rijdt ’s nachts over het traject van ’s-Hertogenbosch naar Nijmegen en komt dus langs Nuland. De lokale knokploeg, waar Mia ook lid van is, besluit de trein te laten ontsporen om de gevangenen te bevrijden of de kans te geven te ontsnappen. De Duitsers houden echter al rekening met dergelijke acties en sturen een enkele locomotief vooruit om die doelbewust te laten ontsporen. Nadat noodreparaties zijn uitgevoerd, kan de eigenlijke gevangenentrein langzaam doorrijden. Sommige gevangenen maken als nog van de gelegenheid gebruik om uit de langzaam rijdende trein te springen, maar de meesten doen dat niet vanwege het risico vanuit de trein te worden doodgeschoten. Ook Frans neemt het risico niet, maar gooit wel een briefje uit de trein in Oss. Een ontsnapte gevangene weet Mia naderhand te vertellen dat Frans ondanks zijn eigen gevangenschap gerustgesteld was dat zij veilig was.

Frans’ deportatie eindigt in het concentratiekamp Bergen-Belsen, waar hij tegen het einde van de oorlog is bezweken aan mishandeling, ondervoeding en ziekte. Als overlijdensdatum is 31 mei 1945 opgegeven. Frans zou daarmee tot de bijna 14.000 slachtoffers behoren die de bevrijding van het kamp op 15 april weliswaar meemaken, maar voor wie het alsnog te laat is. Na maanden van ontberingen zijn zij te ziek en te verzwakt om nog veel van de vrijheid mee te krijgen. Frans is 31 jaar geworden.

De familie Van Gulick is Mia de arrestatie en dood van Frans altijd blijven verwijten en verbreekt alle contact met haar. Ze is ook niet welkom bij de overlijdensherdenking. Mia draagt de rest van haar leven zijn foto bij zich.

Meer
Meer

Steek een kaarsje op

+opsteken
Meer

Reacties

Jeroen Arts zei op 11 januari 2018

Frans van Gulick was de zoon van (griffier van het Waterschap) Jan van Gulick en Dina van Wetten. Zij woonden op de Contre Escarpe 1 (nu Ravenstein). De familie Van Wetten had hier jarenlang een smederij en een café. De familie verhuisde later naar Oss. De broer van Frans, Theo van Gulick, was pastoor van Dreumel van 10-02-1968 tot 31-08-1980

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.

*Deze velden zijn niet verplicht en worden ook niet zichtbaar op deze website. Wij gaan vertrouwelijk om met uw e-mailadres en telefoonnummer.