Gerard Dercks

Gerard wordt op 3 april 1919 geboren in Bergen op Zoom. Ten tijde van de Duitse bezetting is hij student en zet zich samen met zijn broer Anton in voor het verzet op landelijk niveau. Zo is hij de ‘hoofdredacteur’ van het illegale blad De Stem en oprichter van de verzetsgroep Oranjegarde. Bij zijn verzetsactiviteiten werkt Gerard nauw samen met Jan Roovers uit Den Haag, Cleem Hillenaar uit Bergen op Zoom en Frans van Bilsen, politieagent in Tilburg. Gerard leidt persoonlijk verschillende overvallen in Arnhem, ’s-Hertogenbosch, Eindhoven, Tilburg en Bergen op Zoom. Ook helpt hij samen met Jan en Van Bilsen de twee uit Haaren ontsnapte agenten Pieter Dourlein en Ben Ubbink naar de Belgische grens, van waar ze doorreizen naar Engeland en Londen op de hoogte brengen van het Englandspiel, de contraspionageoperatie die de Duitsers op de hoogte brengt van de locaties waar geheimagenten worden gedropt.

Op 30 juni 1944 probeert Gerard met Jan in het postkantoor aan de Telegraafstraat in Tilburg zogenaamd een telegram te versturen. In werkelijkheid gaat het om illegale pamfletten. De Sicherheitsdienst (SD) heeft hen op dat moment al langer in het vizier. Vertrauensmann Breed, een Nederlandse collaborateur, probeert hen samen met een Duitse agent aan te houden. Gerard slaat een van de SD’ers neer en vlucht met Jan weg. Breed en de Duitse agent botsen in de draaideur tegen elkaar op, waardoor de Duitser zijn pistool verliest en ongewapend probeert Gerard in te rekenen. Breed rent al schietend over straat achter Jan aan en raakt hem zo ernstig dat hij kort na arrestatie in het hospitaal van kamp Vught aan zijn verwondingen bezwijkt.

Jan is niet het enige slachtoffer van de schietpartij. Op straat heeft een van Breeds kogels de 8-jarige Joke Vermeer, dochter van de bakker, dodelijk getroffen. Het meisje overlijdt in de armen van haar vader.

Gerard weet ondertussen te ontkomen en duikt onder in Haghorst bij Hilvarenbeek, samen met verzetskameraad Ben de Wijs uit Bergen op Zoom. Vandaaruit neemt hij het werk over van Van Bilsen, nadat deze door het verzet is geliquideerd op verdenking van dubbelspel.

Op 20 augustus 1944 wordt Gerard met Ben in Utrecht gearresteerd. Bij de aanhouding raakt Gerard ditmaal zelf zwaargewond en wordt samen met Ben vastgezet in kamp Vught. Op 5 september 1944, ‘Dolle Dinsdag’, worden ze daar gefusilleerd. Gerard is 25 jaar geworden. Hij is een van de slachtoffers van de zogenaamde Deppner-executies, terechtstellingen zonder proces die de Duitsers tussen eind juli en begin september 1944 uitvoeren.