Henk van Rossum

Henk wordt geboren op 16 juli 1921 in het Zuid-Hollandse Ooltgensplaat, als  tweede van de zeven kinderen van de gereformeerde Huibert van Rossum en Nederlands Hervormde Cornelia Hollemans. Het gemengde huwelijk, gesloten in 1919, wordt door de strenggereformeerde gemeenschap niet geaccepteerd en na zes jaar huwelijk besluiten Huibert en Cornelia naar het katholieke zuiden te verhuizen. Ze komen eerst te wonen in Helenaveen bij Deurne waar ze net als in Ooltgensplaat een landbouwbedrijf hebben. Korte tijd later slaat de rampspoed toe als hun boerderij tot de grond toe afbrandt, terwijl ze niet verzekerd zijn. Noodgedwongen verhuizen ze weer, ditmaal naar Weert, om te jaar later naar Sterksel te verhuizen. Vanaf maart 1929 wonen ze daar op het Cijnsgoed, maar in het najaar van 1932 pachten ze de boerderij Kranenburg in het Peelven.

De kinderen worden gereformeerd opgevoerd en bezoeken de kerk in Someren. Door toedoen van pastoor Thijssen kunnen de zoons echter wel naar de rooms-katholieke school in Sterksel, terwijl de dochters de openbare school in Heeze bezoeken.

In de maanden voordat de oorlog voor Nederland uitbreekt, is Henk in Nuenen eerst werkzaam als knecht. In de loop van de bezettingsjaren wordt hij controleur op een melkbedrijf in Heeze. Hij trouwt in het voorjaar van 1944 met Sophia Sorber, met wie hij in Geldrop gaat wonen.

In Geldrop komt Henk in contact met de verzetsgroep van de familie De Koning uit Heeze en haalt via hen onderduikers in huis. Ze worden ook door zijn ouders in Sterksel opgevangen en verzorgd. Ondertussen heeft ook broer Aart zich aangesloten bij het verzet, in de Biesbosch.

Een van de onderduikers bij de familie De Koning is een gedeserteerde SS’er die door de Duitsers wordt gearresteerd en de groep verraadt. Het leidt tot de inval bij de gebroeders De Koning in de nacht van 13 op 14 mei 1944 en de arrestatie van de meeste leden van de verzetsgroep. Zestien van hen treffen ze op de boerderij aan, andere betrokkenen volgen in de dagen daarna.

Nog diezelfde dag wordt ook bij de familie Van Rossum in Sterksel een inval gedaan, omdat hij wapens zou hebben geleverd aan groep De Koning. De Duitsers treffen hem niet aan, maar geven zijn ouders te verstaan dat hij zich moet melden, anders wordt zijn vader in zijn plaats gearresteerd.

Zodra Henk dit te weten komt, besluit hij zichzelf aan te geven, in de verwachting dat hij zichzelf wel kan vrijpleiten. Op 17 juni 1944 meldt hij zich bij de SD-Polizeigefängnis in Haaren, maar dan wordt hij onmiddellijk in hechtenis genomen. Niet lang daarna wordt hij naar Duitsland gedeporteerd, waar hij in concentratiekamp Dachau terechtkomt.

Wat er daarna met Henk gebeurd is, is niet helemaal duidelijk. Tegen het einde van de oorlog worden de Duitse kampen vanwege het naderen van de geallieerden geëvacueerd; de gevangenen worden op transport naar andere kampen of op dodenmars gezet. Vermoedelijk is Henk op deze manier naar Bergen-Belsen getransporteerd, dat tegen het einde van de oorlog wordt gebruikt als ‘dumpplaats’ voor zieke gevangenen uit de andere kampen. Als gevolg van de mishandelingen, ondervoeding en extreem slechte en smerige omstandigheden kunnen besmettelijke ziekten snel om zich heen grijpen. In het voorjaar van 1945 maakt een uitbraak van vlektyfus vele duizenden doden.

Het kamp wordt op 15 april 1945 bevrijd, maar als gevolg van de ontberingen, uitputting en ziekte bezwijken daarna nog eens 14.000 ex-gevangenen in het kamp. Henks overlijdensdatum is vastgesteld op 31 mei 1945. In dat geval behoort hij tot deze groep slachtoffers voor wie de bevrijding uiteindelijk te laat is gekomen. Henk is 23 jaar geworden.

Zijn ouders verlaten Sterksel in 1953 weer en vestigen zich in Deurne. Als gevolg daarvan – en vermoedelijk ook vanwege het verschil in religie – is Henk in Sterksel decennialang als oorlogsslachtoffer over het hoofd gezien. In mei 2016 is daar verandering in gekomen met de oprichting van een monument aan Henk, Sterksels enige oorlogsslachtoffer.