Kees wordt geboren op 24 januari 1918 in Tholen als zoon van Johannes van de Sande en Jacoba Scherpenisse. Hij groeit op in een gezin met drie zussen. Als dienstplichtige wordt hij in oktober 1938 onder de wapenen geroepen en met de rang van wachtmeester ingedeeld bij het regiment Huzaren Motorrijders. In de meidagen van 1940 is hij gelegerd in Den Haag bij de depottroepen van de cavalerie, waar hij bijdraagt aan de verdediging van de Vesting Holland. Op 1 juli 1940 gaat hij met groot verlof.
Ten tijde van de Duitse bezetting zet Kees zich in voor de ondergrondse. Als hij in december 1941 als controleur wordt aangesteld bij de Crisis Controle Dienst (CCD) is hij in de gelegenheid zijn verzetswerk verder uit te breiden. Hij sluit zich aan bij het Nationaal Steun Fonds (NSF), groep-Albrecht en Natura die zich inzet voor de voedselvoorziening van onderduikers. Bij deze activiteiten voert hij onder andere de schuilnamen Cornelis Burgers en Cornelis Snel.
In 1942 trouwt hij in Oud-Vossemeer met Jo van der Vlies. Hun zoon wordt het daaropvolgende jaar in november geboren.
Als gevolg van de toenemende Duitse repressie wordt het verzet in Nederland vanaf 1943 steeds groter. Kees, inmiddels woonachtig in Sleeuwijk, sluit zich aan bij de Knokploeg (KP) en de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) in het Land van Heusden en Altena, waarvan hij vanaf 5 september 1944 (‘Dolle Dinsdag’) districtscommandant is.
In de loop van september en oktober 1944 wordt het zuiden van Nederland bevrijd. De opmars stokt echter met het mislukken van Operatie Market Garden, waarna de grens tussen bevrijd en bezet Nederland komt te liggen aan de Biesbosch en het Land van Altena. Contacten tussen het verzet en het bevrijde zuiden worden met name door line-crossers onderhouden die met groot gevaar voor eigen leven via de Biesbosch inlichtingen en onderduikers naar het zuiden en omgekeerd wapens naar het noorden smokkelen. Kees legt als line-crosser 22 van deze tochten af.
In het voorjaar van 1945 wordt zijn verzetswerk echter ontdekt; op 3 maart van dat jaar wordt hij in Sleeuwijk gearresteerd en overgebracht naar de gevangenis aan het Wolvenplein in Utrecht. Hij wordt samen met collega-line-crosser Aaike van Driel hardhandig verhoord en mishandeld. Uiteindelijk worden ze ter dood veroordeeld en voor de voltrekking van het vonnis naar Fort De Bilt gebracht. Daar worden ze op 30 april 1945 gefusilleerd. Kees is 27 jaar geworden en wordt begraven op de Algemene Begraafplaats aan het Laantje in Werkendam.
Postuum is hem voor zijn verzetswerk de Militaire Willemsorde 4e klasse uitgereikt. In Werkendam houdt de K. van de Sandestraat en in Sleeuwijk het K. van de Sandeplein zijn naam in herinnering.
Reacties
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kees_van_de_Sande
http://www.biesbosch.nu/historiepagina.php?code=19
Kees van de Sande was schoolmeester en actief in het verzet via de groep Althena die de lijn crossings deed door de Brabantse Biesbosch.
Hij regelde crossings, zorgde er samen met een 3 tal boeren uit de Biesbosch voor dat er voedsel kwam bij de onderduikers die in de grienden zaten, en organiseerde diverse andere verzetsactiviteiten.
Kees van de Sande werd al driftig gezocht door de Duitsers en was in het al bevrijde Steenbergen door een crossing, bij zijn Zuster en zijn Schoonbroer, en wilde terug gaan naar zijn huis in Sleewijk. "Doe het niet zij zijn zuster, blijf in bevrijd Steenbergen hier ben je veilig, de Duitsers zoeken je" maar hij moest terug stelde hij want hij had nog onderduikers zitten die voedsel en zorg moesten hebben. Toen hij langs de achterdeur naar binnen kwam in zijn huis trapte de Duitsers de voordeur al in en was hij achter ook omsingeld. Hij is heel kort voor de bevrijding gefusilleerd in Utrecht.
Beste P. van Nieuwenhuyzen, nog hartelijk dank voor het indrukwekkende verhaal over Kees van de Sande! We gaan het meenemen voor in zijn verhaal op de eregalerij van 2019.
Beste Frank van Doorn,
Nadat ik de reactie heb gelezen van P. van Nieuwenhuyzen heb ik even contact gehad met Thomas Westerhout, amateurhistoricus in Werkendam e.o. Voor mij is onbekend dat Van de Sande schoolmeester was en ook volgens Westerhout is dit niet zo. Van de Sande was in Sleeuwijk terechtgekomen omdat hij ging werken bij de Plaatselijk Bureauhouder L. van 't Sant. De bureauhouder zorgde voor de voedselvoorziening. Zo rolde Van de Sande het verzet in en is vlak voor bevrijding gevangen genomen en gefusilleerd in Utrecht.
Hallo Bas, bedankt voor de correctie! Ik ga het in ons bestand verwerken.
Kornelis Pieter van de Sande geb. 24 Jan 1918 te Tholen zoon van Johannes van de Sande en Jacoba Cornelia Scherpenisse.
Kees had 3 zusters Coba Kaatje en Nelly.
Vanaf 10 okt 1938 wordt Kees opgeroepen voor de dienstplicht bij 1 RHM als dienstplichtig wachtmeester bij 5- Dep. Cav in Den Haag.
Op 1 juli 1940 gaat hij met groot verlof.
Vanaf 17 dec 1941 wordt hij aangesteld als controleur technische controle CCCD (Centrale Crisis Controle Dienst )
Dit gaf hem de mogelijkheid zijn verzetswerk verder uit te breiden. Hij was betrokken bij het NSF ( Nationaal Steun Fonds ) Natura ( voedselvoorziening voor onderduikers ) en de groep Albrecht.
Gebruikte schuilnamen Cornelis Burgers en Cornelis Snel.
In 1942 trouwt hij met Jo van der Vlies in Oud-Vossemeer en op 14 nov 1943 wordt hun zoon Hans geboren.
Hij werkt voor de LO/LKP In het Land van Heusden en Altena vanaf 5 sep 1944 als districtscommandant was koerier voor het Bureau Inlichtingen en maakte 22 crossings door de Biesbosch.
Hij werd 3 maart 1945 in Sleeuwijk gearresteerd en overgebracht naar de gevangenis aan het Wolvenplein in Utrecht.
Op 30 april 1945 vroeg in de avond werd hij samen met Aike van Driel , Hendrik Boender en Jacob Hoogerheide op Fort de Bilt gefusilleerd.
Zaterdag 12 mei 1945 werd hij samen met Aike van Driel begraven op de algemene begraafplaats in Werkendam.
Op 30 aug 1948 werd hij postuum onderscheiden met de MWO 4 de klasse en op 15 feb 1951 met de Croix de Guerre met bronzen ster.
Hartelijk dank voor de informatie en de foto, Richard! Hiermee hebben we Kees van de Sande heel goed in beeld gekregen.
Reactie toevoegen