Karel wordt geboren op 7 januari 1922 in Werkendam als enige zoon van een onderwijzer op de Rehobothschool. Ten tijde van de Duitse bezetting is hij werkzaam als radiomonteur. Vanwege mogelijke betrokkenheid bij het actieve verzet, of om aan de Arbeitseinsatz (de verplichte tewerkstelling in Duitsland) te ontkomen, zit hij in het voorjaar van 1944 ondergedoken. Met enkele andere onderduikers verblijft hij dan op een arkje in de Biesbosch.
In de nacht van 9 op 10 mei 1944 schiet het verzet twee landwachters in Helsluis dood. Als represaille arresteren de Duitsers een week later, 16 mei, honderden jongemannen aan weerszijden van de Merwede. Omdat het dan niet veilig is in de Biesbosch, verbergt Karel zich met twee andere onderduikers in een koolzaadveld. Nadat een arbeider hen vertelt dat de kust veilig is, keren ze terug naar hun bootje, maar lopen dan vijf Duitsers tegen het lijf. Karel wordt met een van de onderduikers zo alsnog gearresteerd en via Werkendam, Sleeuwijk en Sliedrecht naar Rotterdam overgebracht. Daar wordt hij voor verhoor vastgezet in het politiebureau aan de Heemraadsingel, waar de Sicherheitsdienst (SD) dan gevestigd is. Uiteindelijk belandt Karel in kamp Amersfoort en wordt vandaaruit naar concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg gedeporteerd.
In de laatste dagen van april 1945 wordt het kamp vanwege het naderen van de Britse strijdmachten door de Duitsers geëvacueerd. Per goederentrein of te voet worden duizenden gevangenen naar de kust afgevoerd en daar ingescheept op drie schepen: de S.S. Cap Arcona, de S.S. Deutschland en de S.S. Thielbek. Zij die niet meer aan boord kunnen worden geladen, worden op het strand vermoord.
Op 3 mei 1945 varen de schepen voor de oprukkende geallieerden uit de Lübecker Bocht op, maar worden door Britse vliegtuigen onderschept en gebombardeerd. De Britten weten niet dat de schepen vol gevangenen zitten. De meeste gevangenen sterven in de vlammenzee aan boord van de Cap Arcona, de rest verdrinkt of wordt in het water doodgeschoten door geallieerde vliegtuigen die hen aanzien voor Duitsers. De meeste SS-bewakers weten de reddingsboten te bereiken en schieten vanuit de sloepen op de gevangenen die in het water vechten voor hun leven.
In totaal komen 5000 slachtoffers om bij het zinken van de Cap Arcona en nog eens 2000 aan boord van de Thielbek (de Deutschland zinkt zonder slachtoffers). Het is daarmee een van de grootste scheepsrampen aller tijden. Karel is een van de slachtoffers die aan boord of in het water is omgekomen. Hij is 23 jaar geworden.
Reacties
LS,
Karel was een vriend van Jan Cornelis Sluis (Enkhuizen 22-02-1924). Een neef (zoon van J.C.) van ons schrijft vanuit de VS het navolgende over hem...."Jammer dat er niks over Karel van Hartingsvelt in bezit van uw museum te vinden is. Ik wist allang, dat hij niet in Amersfoort had gebleven tot de bevrijding, want het is bekend, dat hij uiteindelijk stierf doordat de Duitsers hem en andere gevangenen op een schip hadden gezet, die door de geallieerden gebombardeerd werd. Hij zou zeker niet de enige geweest zijn, die intussen naar Vught vanuit Amersfoort was verplaatst, en misschien nog elders ook. Van die geschiedenis is mijn kennis lang niet nauwkeurig. Toch is het wel beschreven, dat Karel van Hartingsvelt en mijn vader samen in de gevangenis van Rotterdam waren, voor dat mijn vader daarvanuit naar Amersfoort gestuurd was. Dus zou het geen verbazing zijn, dat van Hartingsvelt ook in Amersfoort kwam te zijn, zoals het mij verteld werd, al was zijn verblijf maar tijdelijks".
Graag willen wij dit met u delen....
Beste Lucas, hartelijk dank voor het toevoegen van deze informatie. Karel zou dan vanuit Amersfoort naar Neuengamme vervoerd kunnen zijn. Of wellicht nog in andere kampen geplaatst zijn. Voordat zijn leven op een afschuwelijke manier werd beëindigd.
We gaan er mee aan de slag om dit verder uit te zoeken. Nogmaals dank voor het doorgeven.
Dag Lucas,
Inmiddels hebben we reactie gehad van Nationaal Monument Kamp Amersfoort en daar blijkt Karel van Hartingsvelt inderdaad gevangen te hebben gezeten. Op 1 juni 1944 is hij daar binnengebracht als "Karel van Hartingsveld". Kijk ik op de site van Digitaal Monument Neuengamme, dan blijkt hij daarna nog een hele lijdensweg te hebben afgelegd. Inderdaad heeft hij ook in Vught gevangengezeten. Daarna volgen Sachsenhausen, Bergen-Belsen en Neuengamme.
Uit onderzoek blijkt dat Van Hartingsveld en J.C. Sluis dat zij vanaf voorjaar 1943 tot 16 mei 1944 waarschijnlijk in een 'ark' in de Biesbosch hebben gewoond. Vandaaruit pleegden zij verzetsdaden. Op 16 mei 1944 zijn zij beiden gevangen genomen in de Biesbosch bij Werkendam. Uit de politie/SD archieven blijken zij van 16 mei tot 1 juni 1944 in het politie/SD kantoor 'Haagsche Veer ' in Rotterdam zijn verhoord. Dit gebeurde tegelijkertijd met de in gijzeling neming van de Merwedegijzelaars. De latere vrouw van J.C. Sluis was getuige in Gorinchem van het op de trein zetten van de Merwedegijzelaars (uit haar brief dd. 20 maart 1997 - in mijn bezit). Op 1 juni 1944 konden familieleden afscheid van beiden nemen van Karel en Jan op het Maasstation in Rotterdam. "Karel's zus en zijn verloofde en ik" waren daar aanwezig ( = Cornelia Pieterse - getrouwd met J.C. Sluis in 1950). J.C. Sluis werd hoogst waarschijnlijk vrijgekocht uit kamp Amersfoort in juli- augustus 1944 door zijn vader (directeur van de Gebroeders Sluis - zaadbedrijf - Enkhuizen). Van Hartingsveld kwam uiteindelijk via Neuengammen bij de grootste scheepsramp ooit om. Namelijk bij de bombardering van het schip 'Cap Arcona' op 3mei 1944, waarbij meer dan 7.000 gevangenen het leven lieten.
Dag Lucas,
Bedankt voor de aanvullende informatie. Inderdaad is Karel gelijktijdig met de Merwede-gijzelaars gearresteerd. Als gevolg daarvan staat hij in sommige bronnen ook als Merwede-gijzelaar te boek, maar dat was hij dus niet.
ik heb een fout gemaakt in mijn eerste bericht... het moet zijn 1924 ipv 2024!!!
Dag Lucas, een typefoutje, kan inderdaad gebeuren. Maar ik heb het voor je gecorrigeerd, dan stoort het ook niet.
Dit was de verloofde van mijn moeder Jannie van den Heuvel. Mijn moeder heeft hem voor het laatst gezien in kamp Amersfoort. Ze is daar vanuit Werkendam op de fiets geweest..
beste Frits,
het levensverhaal van Jan Cornelus Sluis heb ik bijna afgerond. Ik weet dat hij zeer nauw bevriend was met Karel van Hartingsveld. Graag zou ik meer over hem vernemen. Zoals bv welke verzetsdaden zij samen pleegden en of zij mogelijk deel uitmaakten van de verzetsgroep André (Sprang-Capelle e.o.). Zou je mij willen mailen en of bellen?
Ook zou ik graag in contact treden met de auteur Bas Zijlmans. Hij schreef het beoek: "het geheim van de Biesbosch waarin zij worden beschreven op p. 19 en 33 tm 36.
MVG Lucas van der Hoeven (gehuwd met J. Sluis, nicht van J.C. Sluis).
Reactie toevoegen